PMS of overgang? Hoe je het verschil herkent (en waarom dat belangrijk is)

Veel vrouwen vinden het lastig om PMS en de overgang van elkaar te onderscheiden – en dat is volkomen begrijpelijk. De hormonale klachten lijken vaak op elkaar: een opgeblazen gevoel, emotionele schommelingen, vermoeidheid of slecht slapen. Maar de oorzaak en het verloop zijn verschillend. Toch is het belangrijk om dat onderscheid wél te maken. Want als je weet wat er in je lichaam gebeurt, kun je het gericht ondersteunen en zorgen dat je je goed voelt. 

De overgang is geen plotselinge omslag, maar een geleidelijk proces dat jaren kan duren. 

Steeds dat opgeblazen gevoel, die achtbaan aan emoties. Toen werd het erger. Ik dacht: zit ik misschien in de overgang? – Nadia (47)

PMS en de overgang: wat is wat?

PMS, het premenstrueel syndroom, komt voor in de tweede helft van je cyclus, dus ná de eisprong. Denk aan stemmingswisselingen, hoofdpijn, eetbuien en een onrustig gevoel. De klachten verdwijnen meestal zodra je menstruatie begint. De hormoonveranderingen die daarbij horen, zijn tijdelijk en cyclisch. 

De overgang en vooral de perimenopauze, is een langduriger proces. Je lichaam maakt zich klaar om afscheid te nemen van de vruchtbare jaren, en dat gaat gepaard met hormonale schommelingen die niet meer voorspelbaar zijn. Klachten zoals stemmingswisselingen, een opgeblazen gevoel, gevoelige borsten en slecht slapen — herkenbaar van PMS — kunnen op elk moment van de maand optreden en variëren in intensiteit. 

De overlap: klachten die op elkaar lijken 

Het is niet altijd eenvoudig om te onderscheiden of je klachten te maken hebben met PMS of de overgang. Beide fases gaan gepaard met hormonale schommelingen. Dat maakt het verwarrend – zeker als je lichaam ineens anders reageert dan je gewend bent. 

Herken je je in één of meer van deze klachten?  

• Prikkelbaarheid en stemmingswisselingen
• Vermoeidheid en minder energie
• Pijnlijke borsten
• Slaapproblemen
• Meer trek in zoet of zout
• Angstige of depressieve gevoelens
• Hersenmist (moeite met focussen of helder denken) 

Dan is het goed om verder te kijken naar het patroon en de context waarin deze klachten optreden. 

Wat veel vrouwen niet weten: zowel PMS als overgangsklachten worden veroorzaakt door een disbalans tussen oestrogeen en progesteron. Alleen verandert bij PMS die balans tijdelijk – bij de overgang is het structureel en progressief. 

Daarom is het goed om niet alleen naar de soort klachten te kijken, maar ook naar het patroon waarin ze optreden. 

De verschillen tussen PMS en de overgang 

• Tijdstip van klachten 
  Bij PMS treden klachten alleen op in de tweede helft van je cyclus. Bij de overgang kunnen klachten de hele maand aanwezig zijn.
• Menstruatiepatroon 
  Bij PMS blijft je menstruatiepatroon meestal regelmatig. In de overgang wordt je cyclus juist onregelmatiger: kortere of langere cycli, of soms gemiste menstruaties.
• Specifieke klachten 
  Opvliegers, nachtzweten en vaginale droogheid zijn typische overgangsklachten — die komen bij PMS meestal niet voor.
• Hormoonwaarden 
  Bij PMS zijn je hormoonwaarden meestal normaal. In de overgang kan het FSH-gehalte verhoogd zijn, iets wat je kunt meten met een bloedtest.
• Verloop van de klachten 
  PMS-klachten verdwijnen vaak na je menstruatie. Bij overgangsklachten kunnen ze blijven aanhouden, zelfs ná de menopauze.
• Stressgevoeligheid 
  Tijdens de overgang neemt je stressgevoeligheid vaak toe, terwijl die bij PMS meestal gelijk blijft.
• Duur van klachten 
  PMS geeft geen verhoogd risico op blijvende klachten. Bij de overgang kunnen sommige klachten — zoals slaapproblemen of stemmingswisselingen — langduriger aanwezig blijven. 

Wist je dit?  

Vrouwen die eerder last hadden van PMS hebben vaker intensere overgangsklachten. Het lijkt erop dat hormonale gevoeligheid een rol speelt – je hersenen reageren sterker op schommelingen in oestrogeen en progesteron. 

Wat als jouw klachten veranderen?

Merk je dat: 

• Je emoties grilliger zijn dan normaal?
• Je cyclus onvoorspelbaarder wordt?
• Je ineens opvliegers, nachtzweten of een droog gevoel ervaart?
• Je stress slechter kunt verdragen?
• Klachten die eerst tijdelijk waren, nu langer aanhouden? 

Dan zou het kunnen dat je PMS aan het overgaan is in de perimenopauze. Zeker als je rond of boven de 40 bent, is dit het moment om stil te staan bij de signalen van je lichaam. Het is geen verbeelding – je lichaam laat je weten dat er iets verandert. Misschien zit je wel in een nieuwe hormonale levensfase.  

Wat kun jij doen?

Vind herkenning en erkenning 

Steeds meer vrouwen delen hun ervaringen over deze overgangsfase. Lees, luister en praat – het helpt om te weten dat je niet alleen bent. In onze blogs vind je herkenbare verhalen en betrouwbare informatie die je kunnen steunen op jouw pad.  

Houd een klachtendagboek bij 

Noteer je symptomen, wanneer ze optreden en hoe lang ze duren. Dit helpt je (en je arts of zorgverlener) om te zien of je klachten hormonaal bepaald zijn, en of er een patroon verandert. 

Laat je hormonen testen 

Een bloedtest kan inzicht geven in je FSH-niveau – een hormoon dat stijgt naarmate je dichter bij de menopauze komt. Let op: één enkele test is slechts een momentopname. Meerdere metingen geven een betrouwbaardere indruk van je hormonale fase. Wil je laagdrempelig een eerste indruk krijgen? Overweeg dan de Meno-Check® zelftest, waarmee je eenvoudig thuis je FSH kunt testen — je doet hierbij direct twee metingen om een beter beeld te krijgen. 

Onderzoek je opties 

Leefstijl, voeding, supplementen en eventueel hormoontherapie kunnen ondersteuning bieden. Wat bij de een werkt, werkt niet altijd bij de ander – het draait om jouw unieke lijf en situatie. 

Verminder stress en ondersteun je zenuwstelsel 

Tijdens de overgang reageert je lichaam sterker op stress.  

Rust, ademhalingsoefeningen, beweging en slaap zijn essentieel om je balans terug te vinden. 

Jij kent je lichaam als geen ander

Of je nu merkt dat PMS-klachten heftiger worden, of denkt dat de overgang is begonnen: je gevoel klopt vaak. Jij weet wanneer er iets verandert in je lichaam – ook als je omgeving dat niet meteen ziet. Vertrouw op je intuïtie, laat je ondersteunen en blijf nieuwsgierig naar wat je nodig hebt. 

Ik dacht dat het gewoon weer PMS was, maar het voelde anders. Nu weet ik dat ik in de overgang zit, en dat heeft me geholpen betere keuzes te maken. – Sarah (45)

Ontdek wat jou kan helpen

Elk lichaam en elke overgang is anders. Wat voor de één werkt, doet dat niet per se voor de ander. Gelukkig zijn er wél verschillende manieren om je klachten te verlichten. Denk aan leefstijl- en voedingsaanpassingen, natuurlijke supplementen of – als dat nodig is – medicatie op advies van een arts.

Bekijk wat je kunt doen

Tips en advies