Zwanger worden tijdens de perimenopauze: kan dat nog?

Ik maakte me zorgen over een zwangerschap, maar mijn arts stelde me gerust. De kans is in deze fase gelukkig heel klein. - Esther (48 jaar)

Als je cyclus begint te veranderen, vraag je je misschien af: kan ik eigenlijk nog zwanger worden? En zo ja, hoe groot is die kans dan nog? Tijdens de perimenopauze neemt je vruchtbaarheid sterk af, maar dat betekent niet dat zwangerschap uitgesloten is. Zolang je nog een eisprong hebt, kun je in principe nog zwanger raken. 

Dat roept vragen op – zeker als je niet zwanger wilt worden of juist wél hoopt op een kind. In dit artikel lees je hoe je vruchtbaarheid verandert in de perimenopauze, wat de rol is van je hormonen en wanneer anticonceptie nog nodig is. 

Wat is de perimenopauze ook alweer?

De perimenopauze is de fase waarin de overgang begint. Het is de overgangsperiode vóór je laatste menstruatie, waarin je cyclus verandert – meestal worden je menstruaties korter, langer of onregelmatiger. Je hormoonspiegels schommelen sterk en je vruchtbaarheid neemt verder af, maar is nog niet verdwenen. Naarmate je cyclus onregelmatiger wordt, komen ovulaties steeds minder vaak voor. Dat is een teken dat de menopauze dichterbij komt – al kan deze fase nog jaren duren. 

Gemiddeld daalt de kans op zwangerschap: 

• Onder de 35 jaar: ongeveer 10–15% per cyclus 
• Tussen 35-40 jaar: <5% per cyclus 
• Tegen de 50 jaar: <1% per cyclus 

Welke hormonen spelen een rol?

Je vruchtbaarheid wordt gestuurd door een subtiel samenspel van hormonen. Tijdens de perimenopauze raakt die balans verstoord, wat invloed heeft op je cyclus én de kans om zwanger te worden:  

Oestrogeen 

Stimuleert de opbouw van het baarmoederslijmvlies en bereidt je lichaam voor op een mogelijke zwangerschap. In de perimenopauze schommelt dit hormoon, wat kan leiden tot een onregelmatige ovulatie en daarmee een verminderde vruchtbaarheid. 

Follikelstimulerend hormoon (FSH) 

FSH stimuleert de rijping van eiblaasjes in de eierstokken. Tijdens de perimenopauze stijgt het FSH-niveau, omdat de eierstokken minder gevoelig worden voor dit hormoon. Dat is een teken dat de eicelvoorraad afneemt. Hoe hoger het FSH, hoe kleiner de kans op een eisprong en daarmee op een zwangerschap. 

Twijfel je of je nog vruchtbaar bent? 

Dat is een logische vraag in deze fase. Je kunt je FSH laten meten via je arts, of thuis testen met bijvoorbeeld de Meno-Check® zelftest.  

De Meno-Check® geeft een eenvoudige ja/nee-uitslag. De huisarts kan een bloedonderzoek laten doen waarbij de exacte FSH-waarde wordt gemeten. Aan de hand van die waarde kan hij of zij meer zeggen over je hormonale fase.  

Let op: ook deze test geeft geen direct antwoord op je vruchtbaarheid. Een verhoogde FSH-waarde betekent dat je eierstokken minder gevoelig worden voor dit hormoon. Je hypofyse probeert dan extra hard de eierstokken aan te sturen, maar ovulaties komen minder vaak voor. De kans op zwangerschap wordt daardoor kleiner, maar is niet volledig uitgesloten. 

Luteïniserend hormoon (LH) 

LH is het hormoon dat normaal gesproken zorgt voor de eisprong: het moment waarop een eicel vrijkomt en bevrucht kan worden. Tijdens de perimenopauze kan de LH-waarde nog wel stijgen, maar gebeurt dit soms zonder dat er echt een eisprong plaatsvindt. Je cyclus wordt daardoor onregelmatiger en er zijn minder momenten waarop je daadwerkelijk vruchtbaar bent. 

Progesteron 

Wordt na de eisprong aangemaakt en zorgt voor een baarmoederslijmvlies waarin een bevruchte eicel kan innestelen. Omdat ovulaties minder vaak voorkomen, daalt je progesteronspiegel, wat de kans op innesteling verkleint. 

Anti-Mülleriaans hormoon (AMH) 

AMH geeft een indicatie van je eicelvoorraad. Tijdens de perimenopauze daalt dit snel. Een laag AMH wijst op verminderde vruchtbaarheid, maar sluit zwangerschap niet volledig uit. Er zijn thuistests beschikbaar om je AMH-niveau te meten, maar het is belangrijk om te weten dat deze test niet voorspelt of je op dat moment zwanger kunt worden. In de gezondheidszorg wordt AMH op dit moment nog niet standaard gebruikt om vruchtbaarheid in de perimenopauze te bepalen. Wel wordt onderzocht of deze waarde kan helpen inschatten hoelang het nog duurt tot de menopauze. 

Wil je juist nog zwanger worden? 

Dan is goede begeleiding essentieel. Laat je adviseren over vruchtbaarheidsopties en zorg dat je gezondheid zo optimaal mogelijk is. 

Is anticonceptie nog steeds nodig?

Zolang je menstrueert, kun je in principe zwanger worden – ook al is de kans klein. Zeker als je geen kinderwens (meer) hebt, is het belangrijk om dit in gedachten te houden. 

Anticonceptie-advies volgens leeftijd: 

• <50 jaar: gebruik anticonceptie tot 2 jaar na je laatste menstruatie 
• ≥50 jaar: gebruik anticonceptie tot 1 jaar na je laatste menstruatie 

Veel vrouwen blijven juist langer doorgaan met anticonceptie dan nodig, uit angst om zwanger te raken. Maar zolang je nog een eisprong hebt, blijft die kans – hoe klein ook – bestaan. Tegelijkertijd geldt: overgangsklachten alléén zijn geen reden om hormonale anticonceptie te gebruiken. Het is belangrijk om het volledige plaatje te bekijken en samen met een zorgverlener te bepalen wat bij jouw situatie past.  

Meer weten? Lees ook onze blog: Hoe beïnvloedt de pil de overgang? 

Overweeg je anticonceptie? 

Vraag je huisarts of verloskundige welk middel in deze fase het best bij je past. Er zijn opties met én zonder hormonen – afhankelijk van jouw situatie, voorkeuren en eventuele klachten. 

Zwanger op latere leeftijd

Een zwangerschap op latere leeftijd verloopt meestal goed, maar de risico’s nemen wel toe. Je lichaam is nu anders dan op je 25e, en daarom is goede monitoring tijdens de zwangerschap belangrijk. In veel gevallen betekent dat wat extra controles in het ziekenhuis – gewoon om zeker te zijn dat alles goed verloopt, voor jou en je baby. 

Je hebt hogere kans op: 

• Hogere kans op zwangerschapsdiabetes 
• Verhoogd risico op hoge bloeddruk en pre-eclampsie 
• Grotere kans op chromosomale afwijkingen, zoals het syndroom van Down 
• Meer kans op miskraam of vroeggeboorte 
• Verhoogde kans op keizersnede of moeilijke bevalling 
• Risico op bloedstolsels of trombose  

Ik had geen idee dat ik nog vruchtbaar was. De zwangerschap bracht stress, maar gelukkig ook blijdschap. Met goede begeleiding is het goed gegaan. – Marlies (46 jaar)

Jij hebt recht op duidelijkheid én regie

Of je nu wel of geen kinderwens meer hebt: het is heel normaal dat je vragen hebt over je vruchtbaarheid tijdens de perimenopauze. Die verdienen serieuze aandacht. Je hoeft het niet zomaar te accepteren – je mag begrijpen wat er in je lichaam gebeurt en daarop gefundeerde keuzes maken, op een manier die bij jou past. 

De overgang was voor mij het begin van een nieuw hoofdstuk – maar het was ook verwarrend. Dankzij eerlijke informatie kon ik weer grip krijgen. – Amina (49 jaar)

Bij SeeMe-nopause ben je welkom

Bij SeeMe-nopause willen we het gesprek openbreken. Vruchtbaarheid en overgang mogen besproken worden, zonder taboe. We zorgen voor betrouwbare informatie, medische ondersteuning en ruimte om te onderzoeken wat voor jóu werkt. Wat jouw situatie ook is – je hoeft het niet alleen te doen. 

Tips en advies