Hormoontherapie: wat zijn je opties?
De overgang is een natuurlijke fase in het leven van elke vrouw, maar kan door de dalende oestrogeen- en progesteronspiegels gepaard gaan met klachten. Dat de overgang erbij hoort, betekent niet dat je jouw klachten maar voor lief moet nemen. Hormoonsubstitutietherapie (HST) kan verlichting bieden door deze hormonale tekorten aan te vullen. Welke vormen HST zijn er? En welke vorm past bij jou?
Hormoontherapie is in veel gevallen de beste behandeling bij overgangsklachten. Al binnen enkele weken merk je effect. – Dr. EAH Knauff, gynaecoloog
Wat is hormoontherapie?
Tijdens de overgang ondergaat je lichaam en aantal hormonale veranderingen. Voor je laatste menstruatie (in de perimenopauze) dalen de oestrogeen- en progesteronspiegels flink en neemt het testosteron ten opzichte van deze hormonen juist toe. Die hormonale veranderingen leiden voor 80% van de vrouwen tot allerlei klachten. Na de menopauze zoekt je lichaam naar een nieuw hormonaal evenwicht.
Hormoontherapie is een behandeling met hormonen waarbij de tekorten in je hormoonhuishouding tijdens de overgang tijdelijk worden aangevuld. Het stabiliseert zo de oestrogeen- en progesteronspiegels. Klachten die je ervaart van de schommelende en dalende hormoonhuishouding kunnen daardoor afnemen of zelfs helemaal verdwijnen.
Veel vrouwen geven aan dat ze een stuk relaxter door de overgang gaan. Ze slapen beter, hebben geen opvliegers meer, hebben geen last meer van vaginale droogheid of jeuk, hebben weer meer energie en minder last van spieren en gewrichten.
Bio-identiek of synthetisch?
Er zijn verschillende vormen van oestrogeen en progesteron die je in hormoontherapie kunt aantreffen:
- Bio-identieke hormonen: Hormonen die identiek zijn aan de hormonen in je lichaam. Dat betekent dat ze vergelijkbare effecten in het lichaam hebben als de lichaamseigen hormonen en op dezelfde wijze worden afgebroken. De hormonen zijn afkomstig van planten (zoals soja). Voorbeelden zijn Zumenon en Oestrogel (bio-identiek oestradiol) of Utrogestan (bio-identiek progesteron).
- Synthetische hormonen: Kunstmatige hormonen die de eigenschappen hebben van lichaamseigen hormonen, maar een andere biochemische structuur hebben (de anticonceptiepil bevat deze hormonen bijvoorbeeld ook). Ze bootsen de werking van de lichaamseigen hormonen na. Synthetische hormonen worden gemaakt in een laboratorium. Voorbeelden zijn Progynova en Livial.
De meeste behandelingen die worden voorgeschreven bevatten bio-identiek oestrogeen (oestradiol; de meest actieve vorm van oestrogeen die je lichaam zelf produceert), wat precies hetzelfde werkt als het oestradiol dat je als vrouw zelf aanmaakt. Daarnaast bevat het vaak bio-identiek progesteron of synthetisch progestageen (zoals levonorgestrel of dydrogesteron).
Welke toedieningsvormen zijn er?
HST kan op verschillende manieren worden toegediend, afhankelijk van de aard van de klachten en jouw persoonlijke voorkeuren:
- Transdermaal (via de huid): Gels, zalven en pleisters, zoals Lenzetto en Oestrogel. Medicatie die je op de huid aanbrengt heeft de voorkeur, omdat de hormonen niet via de lever worden omgezet. Dat is met name een voordeel voor vrouwen met een verhoogd risico op trombose. Ook heb je er minder van nodig. Pleisters en crème zorgen bovendien voor een betere continue bloedspiegel dan een gel, wat een positief effect heeft op de vermindering van je klachten.
- Oraal (in pilvorm): Tabletten en capsules, zoals Femoston en Kliovance. Deze zijn handig in gebruik, maar doordat ze in de lever terechtkomen, heb je meer kans op bijwerkingen.
- Vaginaal: Crèmes en ovules, zoals Vagifem. Deze leveren een lage dosis oestrogeen rechtstreeks in de vagina, waardoor vaginale klachten (zoals jeuk en droogheid) verlichten, zonder dat je de rest van het lichaam aan hormonen blootstelt.
Welke vorm en dosering past bij mij?
Welke vorm bij wie aanslaat, is niet te voorspellen. De een reageert beter op bio-identieke hormonen, de ander juist op synthetische of een combinatie van beide. Aan de hand van jouw klachten en voorkeuren bepaal je welke behandeling bij je past, de arts beoordeelt aan de hand van jouw medische informatie of je met de behandeling kunt starten of geeft indien nodig een alternatieve optie.
Ook ga je met de arts op zoek naar de juiste dosering hormonen. Het streven is om zo min mogelijk hormonen te gebruiken, maar zo veel als nodig om de klachten te verminderen. De dosering bouw je langzaam op. Het kan een paar maanden duren voordat je de geschikte vorm en dosis hebt gevonden.
Hoe lang je hormoontherapie moet gebruiken, hangt af van jouw situatie en klachten. Doorgaans adviseert de arts na vijf jaar te stoppen met de behandeling. Voorop staat dat je lang genoeg wilt behandelen en in overleg met de arts rustig afbouwt zodra het goed gaat.
Wat als je geen HST kan of wil gebruiken?
Niet iedereen kan of wil hormonen gebruiken, bijvoorbeeld omdat je borstkanker hebt gehad. Dan zijn er andere manieren die kunnen helpen om je klachten te verminderen:
- Hormoonvrije medicatie: Voor sommige klachten, zoals bij gewichtstoename of opvliegers, is medicatie zonder hormonen beschikbaar. Denk aan Veozah of Clonidine bij opvliegers.
- Voedingssupplementen: Supplementen kunnen invloed hebben op de aanmaak, omzetting of afbraak van hormonen. Zo ontstaat er een beter evenwicht in de hormoonhuishouding, waardoor specifieke klachten kunnen afnemen*. Hormoontherapeuten raden aan om tijdens de overgang magnesium, omega 3, vitamine D en een vitaminen- en mineralencomplex te overwegen. Bekijk alle supplementen.
- Voeding en leefstijl: Een gezonde leefstijl heeft een niet te onderschatten invloed op je gezondheid (en daarmee je klachtenpatroon) tijdens de overgang. Het vormt de basis van een gezond lijf, ook als je daarnaast medicatie en/of supplementen gebruikt. Meer over een gezonde leefstijl.
*Gezondheidsclaim in afwachting van goedkeuring door de Europese Commissie.
Wat weten we nu over de gezondheidsrisico’s en voordelen van hormoontherapie?
Last van klachten tijdens de overgang? Hormoontherapie kan helpen. Maar wat weten we nu over de behandeling? Wat zijn de risico’s en de gezondheidsvoordelen?
FAQ
Kan ik bij SeeMe-nopause ook bio-identieke hormoontherapie bestellen?
Op dit moment bieden we nog geen hormoontherapie aan. We werken er hard aan om dit beschikbaar te maken. Afhankelijk van de wetgeving en mogelijkheden bekijken we de opties om hormoontherapie met synthetische hormonen evenals volledig bio-identieke medicatie aan te bieden.
Wie is SeeMe-nopause?
SeeMe-nopause is een initiatief van een groep vrouwen en onderdeel van eHealth Ventures Group. Een toonaangevende organisatie in de digitale gezondheidsbranche met platformen in veertien landen.
Samen met een team van artsen en menopauzespecialisten maken we informatie, supplementen en binnenkort ook behandelingen toegankelijk. Zo heb jij alle tools om prettiger door de overgang te gaan. Meer over ons.
Hoe weet ik of jullie informatie betrouwbaar is?
Onze adviezen zijn gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek en worden altijd gecontroleerd door een onafhankelijke medische adviesraad. Zo helpen we jou veilig en verantwoord door de overgang.
Wat kan ik aan mijn overgangsklachten doen?
Je kunt jouw klachten op verschillende manieren verlichten, ook als je denkt dat ze er nu eenmaal bijhoren. Dit kan al door gezonder te eten, voldoende te bewegen en meer te ontspannen. Leefstijl en voeding spelen een aanzienlijke rol bij een prettige overgang. Daarnaast kunnen supplementen je gezondheid bevorderen. Bij milde of ernstige klachten kunnen medische behandelingen, waaronder hormoontherapie, ondersteuning bieden. We werken er hard aan om deze behandelingen, met productadvies van een arts, beschikbaar te maken via SeeMe-nopause. Meer over behandelingen.
Bronnen
- Cleveland Clinic. (2022). Bioidentical Hormones. https://my.clevelandclinic.org/health/treatments/15660-bioidentical-hormones
- Hendriks, N. (2019). The Menopause Taboo: How To Navigate Through Menopause Safely With Body Identical Hormones.
- Briden, L. (2021). Hormone Repair Manual: Every Woman’s Guide to Healthy Hormones After 40
- NHG-werkgroep. (2022). NHG-richtlijnen: de overgang. https://richtlijnen.nhg.org/standaarden/de-overgang.
- The North American Menopause Society. (2022). Hormone therapy position statement. https://menopause.org/wp-content/uploads/professional/nams-2022-hormone-therapy-position-statement.pdf.
- Harvard School of Public Health. (2023). Hormone therapy benefits may outweigh risks for many younger menopausal women. https://hsph.harvard.edu/news/hormonal-therapy-menopause/
- Mikkola TS, Savolainen-Peltonen H, Venetkoski M, Ylikorkala O. (2017). New evidence for cardiac benefit of postmenopausal hormone therapy. Climacteric. PMID: 28042727.
- Canonico M, Carcaillon L, Plu-Bureau G, Oger E, Singh-Manoux A, Tubert-Bitter P, Elbaz A, Scarabin PY. (2016). Postmenopausal Hormone Therapy and Risk of Stroke: Impact of the Route of Estrogen Administration and Type of Progestogen. PMID: 27256671.
- Lega IC, Fine A, Antoniades ML, Jacobson M. (2023). A pragmatic approach to the management of menopause. https://www.cmaj.ca/content/195/19/E677
- Zhang GQ, Chen JL, Luo Y, Mathur MB, Anagnostis P, Nurmatov U, Talibov M, Zhang J, Hawrylowicz CM, Lumsden MA, Critchley H, Sheikh A, Lundbäck B, Lässer C, Kankaanranta H, Lee SH, Nwaru BI. (2021). Menopausal hormone therapy and women's health: An umbrella review.PMID: 34339416.
- Bailey E, Seladi-Schulman J. Medical News Today. (2023). Menopause: New study lists the benefits of hormone replacement therapy. https://www.medicalnewstoday.com/articles/managing-menopause-hormone-therapy-is-back#Benefits-of-HRT-menopause-treatment
- “The 2022 Hormone Therapy Position Statement of The North American Menopause Society” Advisory Panel. (2022). The 2022 hormone therapy position statement of The North American Menopause Society. PMID: 35797481.
