Wat we kunnen leren van de overgangservaring van Els (73)

Dertig jaar geleden werd de overgang amper gezien als een serieuze levensfase. Klachten zoals opvliegers, gewrichtspijn of slecht slapen werden vaak gebagatelliseerd of niet herkend. Er werd niet over gesproken. Niet thuis, niet op het werk, en al helemaal niet in de spreekkamer. Vrouwen moesten het vaak alleen uitzoeken, zonder de kennis, steun en openheid die er vandaag wél steeds meer is. 

Een van die vrouwen is Els (71). Zij kwam begin jaren ’90 in de overgang en deelt haar persoonlijke verhaal over een tijd waarin overgangsklachten nauwelijks werden benoemd. Lees hier haar volledige ervaringsverhaal. 

Dertig jaar later: wat is er veranderd?

Toen ik het verhaal van Els las, raakte het me meteen. Niet alleen omdat het zo herkenbaar is, maar ook omdat het pijnlijk duidelijk maakt hoe weinig ruimte er destijds was voor vrouwen in de overgang. Vrouwen gingen vaak jarenlang door met klachten, omdat niemand benoemde wat er aan de hand was. 

Toen ik zelf werkte in de apotheek, begin jaren 2000, zag ik langzaam verandering ontstaan. Maar ook nu hoor ik nog regelmatig vrouwen zeggen: “Ik dacht dat het er gewoon bij hoorde.” Dat raakt me. Want er is zóveel mogelijk om overgangsklachten te verlichten. 

Dertig jaar geleden: een stilte waar klachten in verdwijnen

Wat Els beschrijft, zie ik nog regelmatig terug in de praktijk. Vrouwen die jarenlang met klachten hebben doorgelopen, simpelweg omdat niemand benoemde wat er aan de hand was. Omdat zij zelf dachten dat het ‘erbij hoorde’. En dat was geen onwil. Internet stond nog in de kinderschoenen en bood geen informatie over de overgang. Geen toegankelijke platforms, geen verhalen van andere vrouwen. Je moest het maar zelf uitvogelen. 

In de periode dat ik in de apotheek werkte, werden er regelmatig oestrogeenpleisters voorgeschreven. Maatwerk, afgestemd op de situatie van iedere vrouw? Dat was er nauwelijks, en ook nu is daar nog winst te behalen. Daar werd nauwelijks over gesproken. De kennis over risico’s en voordelen van hormoontherapie per vrouw - op basis van leeftijd, medische voorgeschiedenis of tijd sinds de laatste menstruatie - ontbrak grotendeels. 

En toen kwam in 2002 de WHI-studie (Women’s Health Initiative). Een invloedrijk maar deels verkeerd geïnterpreteerd onderzoek. De eerste resultaten werden breed uitgemeten: verhoogd risico op hart- en vaatziekten. Het gevolg? Jarenlange terughoudendheid bij artsen. Pas veel later werd duidelijk dat het moment van starten cruciaal is. Wie binnen 10 jaar na de laatste menstruatie start met hormoontherapie, loopt geen verhoogd risico op hart- en vaatziekten en kan zelfs gezondheidsvoordelen ervaren.

HRT kent wel kleine risico’s. Lees er meer over in ons blog: Wat weten we nu over de gezondheidsrisico’s van HRT?. 

Wat is er sindsdien veranderd?

Gelukkig is er veel verbeterd. Onderzoek, kennis én openheid zijn toegenomen. Vrouwen weten nu beter wat er met hun lichaam gebeurt. Ze durven vaker te praten, vragen te stellen, ervaringen te delen. En ook artsen worden zich bewuster van de impact die de overgang heeft op het dagelijks functioneren. 

Wat we nu wél hebben: 

• Up-to-date kennis over overgangsklachten, hormoontherapie en timing. 
• Bio-identieke hormonen, die hetzelfde werken als lichaamseigen hormonen, en via de huid minder risico op trombose geven dan orale therapie. 
• Meer aandacht voor leefstijl: voeding, beweging en suppletie kunnen klachten verzachten. 
• Platforms en communities, waar vrouwen betrouwbare informatie vinden én steun ervaren. 
• Een groeiend maatschappelijk gesprek, waarin ook BN’ers de overgang bespreekbaar maken. 

Maar we zijn er nog niet. 

Wat zie ik vandaag nog steeds gebeuren?

Er is nog steeds geen structurele aandacht voor de overgang in medische opleidingen. Kennis bij (BEverschilt enorm. En veel vrouwen twijfelen nog steeds aan zichzelf: “Stel ik me niet aan?” Die gedachte, die diepe reflex om jezelf weg te cijferen, zit er zó ingebakken. 

Vrouwen als Els leerden dat ze niet mochten klagen. Maar ook vandaag hoor ik nog te vaak: “Ik dacht dat het er gewoon bij hoorde.” En dat raakt me. Want nee; heftige klachten horen er niet bij. En je hoeft het niet te ondergaan. Er is zóveel mogelijk. 

Wat ik vrouwen wil meegeven 

Je lichaam verandert. Je hormonen veranderen. Dat heeft impact. Fysiek én emotioneel. Wat jij kunt doen: 

• Neem jezelf serieus: Je klachten zijn echt, en verdienen aandacht. 
• Bereid je gesprekken goed voor: Schrijf je klachten op. Bedenk welke vragen je wilt stellen. 
• Vraag door: Vraag of jouw klachten bij de overgang kunnen horen. En welke behandelopties er zijn. 
• Lees betrouwbare informatie over klachten en behandelmogelijkheden: Platforms zoals SeeMe-nopause zijn er om je te helpen.  
• Zoek verbinding: Je bent niet alleen. In ervaringsverhalen, forums of gesprekken met andere vrouwen vind je vaak herkenning én praktische tips. 

Els als stem van velen

Els is geen uitzondering. Zij is één van zovelen die in stilte zochten naar grip. Vrouwen die dachten: “Ik moet er maar doorheen.” Terwijl we weten dat het ook anders kan. Dat je klachten kunt verlichten. Dat je sterker in je schoenen kunt staan als je weet wat er speelt en wat je zelf kunt doen. 

Het interview dat we met Els publiceerden laat zien waar we vandaan komen. Mijn hoop is dat we samen blijven bewegen naar een toekomst waarin geen enkele vrouw zich nog hoeft af te vragen: “Wat gebeurt er met me?” Zonder antwoord. Zonder steun. Zonder regie. 

De overgang is een natuurlijke, maar vaak uitdagende levensfase. Als je klachten verminderen, kan deze periode zelfs voelen als een groeifase. Een tijd van reflectie, ontwikkeling, herijking. En dat gun ik iedere vrouw. 

Laat me dan ook afsluiten met de woorden van Els zelf: 

“Je hoeft niet af te wachten tot het overgaat. En neem jezelf serieus.” 
Wijze woorden van een ervaringsdeskundige. 

Tips en advies