Vaginale droogheid na de menopauze: Waarom het niet vanzelf verdwijnt en wat je kunt doen

Droogheid, irritatie, pijn tijdens het vrijen… vaginale klachten behoren zonder twijfel tot de meest vervelende symptomen van de overgang. Waar andere symptomen van de overgang, zoals opvliegers, na de menopauze verminderen, blijft vaginale droogheid veel vrouwen ook na de menopauze lastigvallen. Hoe komt dat? En wat kun je eraan doen? 

Doet seks ineens pijn? Of heb je vaker last van een branderig gevoel down under? Dat is geen toeval. Het oestrogeen dat jouw vaginale slijmvlies soepel en gezond houdt, daalt namelijk in de overgang. We leggen uit hoe je jouw vaginale gezondheid het beste kan ondersteunen. 

Maar eerst: waarom wordt je vagina droger tijdens de overgang?

De reden is de daling van oestrogeen. Misschien merk je het al in de perimenopauze: je vagina voelt droger aan, omdat je oestrogeenspiegel begint te schommelen en geleidelijk daalt. In de menopauze en daarna kan dat nog sterker worden, omdat je oestrogeenniveau laag blijft. 

Oestrogeen speelt een belangrijke rol in de gezondheid van je vagina. Ontdek hoe het invloed heeft op vaginale droogheid. Kort samengevat kan een daling van oestrogeen leiden tot: 

• Je slijmvlies krijgt minder doorbloeding en droogt sneller uit. 
• Je vaginawanden worden dunner en minder elastisch, wat de droogheid versterkt. 
• Je lichaam maakt minder natuurlijke afscheiding aan, waardoor je sneller last kunt krijgen van irritatie of pijn (bijvoorbeeld tijdens het vrijen). 
• De pH-waarde verandert, omdat er minder melkzuurbacteriën zijn om de zuurgraad in balans te houden. 

Waar kun je last van krijgen?

Wist je dat ruim 30 procent van de vrouwen in de overgang te maken krijgt met vaginale droogheid? Je bent dus echt niet alleen! Hoe deze klachten zich precies uiten, is per vrouw anders. De één heeft meer jeuk, de ander ervaart pijn bij dagelijkse dingen zoals fietsen, en weer een ander heeft pijn of zelfs bloedingen tijdens de seks. 

Maar vaginale droogheid is niet het enige waar je last van kunt krijgen tijdens de overgang. Door de hormonale veranderingen die je lichaam doormaakt, kunnen er nog meer vaginale klachten opduiken. Bijvoorbeeld: 

• Pijn bij het plassen: Door de afname van oestrogeen kan de plasbuis droger worden, waardoor je ineens pijn voelt tijdens het plassen. 
• Terugkerende infecties: De verandering in de pH-waarde van je vagina maakt je gevoeliger voor infecties, zoals urineweginfecties en vaginale schimmelinfecties. 
• Minder zin in seks: Als je vagina droog aanvoelt, kan dat seks minder prettig maken. Het is dan ook logisch dat je minder zin hebt in seks. 
• Plasdrang: Oestrogeen ondersteunt de vaginale spieren en weefsels. Als dat daalt, kunnen de spieren verzwakken, wat kan leiden tot verzakking en plasdrang. 
• Urineverlies: Door minder doorbloeding en een minder elastische vaginawand kan er meer druk op je blaas komen. Dit kan leiden tot ongewild urineverlies, bijvoorbeeld bij hoesten of lachen. 

Waarom vaginale klachten je blijven plagen na de menopauze

Veel overgangsklachten verdwijnen vanzelf zodra je lichaam zich heeft aangepast aan de lagere hormoonspiegels na de postmenopauze. Helaas geldt dit niet voor vaginale droogheid. Na de menopauze blijft je oestrogeenniveau laag, waardoor vaginale droogheid veel vrouwen vaak blijft achtervolgen, tenzij ze er iets aan doen. 

Daarnaast verandert je lichaam naarmate je ouder wordt. Het slijmvlies wordt van nature droger en minder elastisch, wat de klachten van vaginale droogheid kan verergeren. Ook gezondheidsproblemen zoals diabetes of auto-immuunziekten, die vaker voorkomen naarmate je ouder wordt, of het gebruik van bepaalde medicijnen (zoals antidepressiva of antihistaminica), kunnen de symptomen versterken. 

Geef je vaginale gezondheid de aandacht die het verdient

Omdat vaginale droogheid na de menopauze vaak niet vanzelf overgaat, is het extra belangrijk om je lichaam op tijd de juiste ondersteuning te geven. Probeer het volgende: 

• Gebruik wateroplosbare glijmiddelen (tijdens de seks). Deze verlichten vaginale droogheid en zorgen dat intiem zijn weer goed voelt. 
• Let op je voeding om je vaginale gezondheid te ondersteunen. Zorg voor voldoende vitamine E, die je haalt uit noten, zaden, volkorenproducten, avocado en groene bladgroenten. Dit helpt je slijmvliezen te beschermen en goed gehydrateerd te houden. Ook essentiële vetzuren, zoals die in vette vis (zoals zalm en makreel), lijnzaad, chiazaad en walnoten, zorgen voor de juiste vochtbalans. Zink en eiwitten helpen je vaginale weefsels te herstellen. 
• Beweeg elke dag. Of je nu wandelt of een andere sport doet, beweging verbetert de doorbloeding, wat essentieel is voor gezonde vaginale weefsels en helpt je vagina goed gehydrateerd te blijven. 
• Drink genoeg. Dit komt waarschijnlijk niet als een verrassing, maar door voldoende water of kruidenthee te drinken, blijven je vaginale weefsels beter gehydrateerd. 
• Probeer natuurlijke remedies zoals maca en duindoornolie. Maca kan je hormonele balans ondersteunen en duindoornolie hydrateert je huid. Voeg maca toe aan je smoothie of neem het als capsule, en duindoornolie is er in olie of capsules. 

Dit kun je beter laten:

• Roken. Roken vermindert de doorbloeding in je lichaam, dus ook in je vaginale slijmvliezen. Minder bloedtoevoer betekent minder zuurstof en voedingsstoffen, waardoor je slijmvliezen dunner en droger worden. Dit kan het ongemak alleen maar verergeren. 
• Zeep, geparfumeerde producten. Je vaginale flora is in balans dankzij goede bacteriën en een natuurlijke beschermlaag. Zeep en geparfumeerde producten kunnen deze balans verstoren, waardoor irritatie en droogheid toenemen. 
• Strakke kleding. Ook strakke kleding kan zorgen voor wrijving en een broeierig milieu, wat je huid kan irriteren. Kies liever voor ademende stoffen zoals katoen en was je intieme zone alleen met water. 
• Te veel suiker- en snelle koolhydraten. Suiker en snelle koolhydraten voeden slechte bacteriën en gisten, wat de balans in je vagina kan verstoren. Dit kan niet alleen leiden tot meer droogheid, maar ook tot een groter risico op schimmelinfecties of irritaties. 
• Overweeg een lokale oestrogeenzalf. Heb je veel last van pijn en helpen aanpassingen in voeding en leefstijl niet voldoende? Dan kan lokale hormoontherapie helpen het hormoontekort tijdelijk aan te vullen en de vaginale droogheid te verlichten. 

Wat hormoontherapie voor je kan doen

Wist je dat je tot wel 10 jaar na je laatste menstruatie, liefst voor je 60e levensjaar, kunt beginnen met hormoontherapie? Het is een effectieve oplossing bij vaginale droogheid, jeuk en ander ongemak – vaak voel je al na een paar dagen verbetering! Je hebt verschillende opties, zoals lokale behandelingen met oestrogeenzalf of ovules.

Meer over hormoontherapie

Tips en advies