Elke overgang is anders

De overgang bestaat uit de jaren rondom je laatste menstruatie, waarin je lichaam verandert van vruchtbaar naar onvruchtbaar. Hoewel dit proces bij iedere vrouw anders verloopt en de overgang voor iedere vrouw op een ander moment begint, kun je wel in grote lijnen zeggen uit welke fases de overgang bestaat, wat er in je lijf gebeurt en welke (typische) overgangsklachten het met zich mee kan brengen. 

De overgang bestaat uit drie fases: de perimenopauze, de menopauze en de postmenopauze. Voordat je in de perimenopauze komt, zit je in de premenopauze. Dat is eigenlijk de fase vanaf je eerste menstruatie totdat je eitjes niet meer elke maand springen en de overgang begint. Zo ommenabij vanaf je 35ste kun je hier iets van beginnen te merken, denk aan stemmingswisselingen, een slechtere nachtrust en prikkelbare gevoelens. Rond je 40ste levensjaar kunnen die overgangsklachten wat toenemen, omdat het rijpen van je eicellen steeds lastiger gaat. 

Vanaf je 45ste zitten de meeste vrouwen in de perimenopauze: de vruchtbare jaren waarin je menstruatiepatroon verandert. Ook dit verloopt weer voor elke vrouw anders. Bij de één worden de menstruaties onregelmatiger of korter en bij de ander juist heviger, langer of lichter. 

Tijdens deze fase zijn de hormonale veranderingen het meest hevig. Je eierstoken produceren geleidelijk minder geslachsthormonen. Vaak schommelt de oestrogeenspiegel en blijft deze hoog ten opzichte van progesteron. Overgangsklachten kunnen dan ook intenser worden en uitbreiden. Zo voelen veel vrouwen zich in deze fase vermoeid, hebben last van opvliegers en nachtzweten, komen aan en merken dat hun vagina droger wordt. Maar ook meer onbekende of vage symptomen, zoals psychische klachten, blaasontsteking en een verminderde focus. 

Gemiddeld duurt deze fase zo’n vijf tot zeven jaar. Langzaam maar zeker raakt de voorraad eicellen uitgeput tot aan de allerlaatste menstruatie: de menopauze. De perimenopauze duurt tot één jaar na de menopauze. 

De menopauze kun je alleen achteraf bepalen: als je een jaar niet meer menstrueert, heb je de menopauze gehad. Officieel gezien is de menopauze dan ook geen fase, maar de dag waarop je je laatste menstruatie hebt. Gemiddeld hebben Nederlandse vrouwen op hun 51ste de menopauze, maar ook dit is voor iedereen anders. 

Interessant detail: uit onderzoek blijkt dat de leeftijd waarop je moeder de menopauze had een voorspellende waarde heeft voor de leeftijd waarop jij de menopauze hebt. 

Een jaar nadat je voor het laatst ongesteld was, kun je zeggen dat je in de postmenopauze zit. Je bent niet meer vruchtbaar. Je eierstokken produceren nu alleen nog testosteron en je bijnieren hebben de productie van oestrogeen en progesteron grotendeels overgenomen. 

Je lichaam went in deze fase aan de nieuwe, lagere hormoonspiegels. Het zoekt naar een nieuw evenwicht. Overgangsklachten zijn dus niet van de één op de andere dag verdwenen, maar je merkt hoogstwaarschijnlijk wel dat ze stapsgewijs afnemen. De enige klacht die niet afneemt, is vaginale droogheid. Ook hebben vrouwen in de postmenopauze een verhoogd risico op botontkalking en hart- en vaatziekten. Door gezond en gevarieerd te eten, rust te nemen, lekker te bewegen en je lichaam te ondersteunen met supplementen, kun je dat risico (sterk) verminderen.