Opvliegers en de overgang
Oestrogeenschommelingen tijdens de overgang ontregelen jouw lichaamstemperatuur. Het gevolg? Je krijgt een enorme zweetaanval, of juist koude rillingen. Opvliegers zijn typisch voor de overgang, maar – laten we eerlijk zijn – enorm vervelend. En vaak ook nog eens slecht getimed. Gelukkig duren ze meestal maar een paar minuten. De oplossing? Rustig ademhalen. Leg je handen op je buik en adem rustig naar je buik toe. In via je neus, uit via je mond. De opvlieger neemt dan sneller af.
Die zweetuitbraken, vreselijk en zo genant. Soms wel paar keer per uur. - Johanna (56 jaar)
Ruim 80 procent van de vrouwen ervaart in meer of mindere mate opvliegers tijdens de overgang, met name in de perimenopauze. Vaak worden de zweetuitbraken geleidelijk minder zodra de laatste mentruatie is geweest. Sommige vrouwen hebben jaren last van opvliegers, maar het is dus een kwestie van tijd tot ze minder worden. Tien jaar na de menopauze heeft slechts vijf procent van de vrouwen er nog last van. Behoor jij tot die vijf procent? Laat dat dan onderzoeken.
Hoe vaak je een opvlieger hebt en wat je tijdens zo’n opvlieger voelt, is verschillend. De een kiept het liefst elk uur een emmer water over haar hoofd leeg en de ander ademt er makkelijk doorheen. Ook de frequentie verschilt per vrouw: van één per dag tot wel één per uur. Maar hoe intens ze ook zijn, vervelend zijn ze sowieso. Met name als 'ie nét op een onhandig moment komt opzetten. We’ve all been there...
Wat gebeurt er in je lichaam?
Tijdens de overgang daalt de hoeveelheid oestrogeen en progesteron in je lichaam. Deze geslachtshormonen hebben allerlei functies, waaronder het reguleren van je lichaamstemperatuur. Met name oestrogeen speelt daarbij een belangrijke rol. Als oestrogeen daalt, registreren je hersenen dat je het te warm hebt. Ook als dat helemaal niet zo is en de buitentemperatuur juist heerlijk is.
Het gevolg van die oestrogeenafname? Het stresshormoon noradrenaline neemt toe en je lichaam reageert daarop met een korte maar intense afkoelreactie. Je bloedvaten zetten uit, je gaat flink zweten en wordt rood. Alsof je innerlijke thermometer blijft hangen op 35 graden Celsius. Maar het kan ook andersom: je krijgt het koud en begint te rillen. Het vriest! Dat is hoe een opvlieger voelt.
Eigenlijk werkt het net zoals tijdens je menstruatiecyclus. Als je menstrueert, neemt het oestrogeen af en zakt je lichaamstemperatuur iets. Als je ovuleert en het oestrogeen toeneemt, stijgt de temperatuur weer. In de overgang zijn deze temperatuurschommelingen alleen (een stuk) heviger.
Andere oorzaken
Daarnaast is bekend dat stress en spanning opvliegers (maar ook andere overgangsklachten) kunnen uitlokken. Als je het druk hebt en constant 'aan' staat, stijgt het cortisol in je lijf wat ten koste gaat van de aanmaak van oestrogeen. Je ziet dan ook dat vrouwen met een hectisch leven eerder opvliegers hebben. Komen de opvlieger ‘s nachts opzetten? Dan spreek je van nachtzweten.
Overigens ervaren de meeste vrouwen verschillende overgangsklachten. Het kan goed dat je naast opvliegers ook last hebt van stemmingswisselingen, weinig energie en/of last van je spieren.
Wat kun je zelf doen?
- Als je een opvlieger hebt, ben je misschien geneigd om 'm weg te wapperen. Dat lucht misschien even op, maar zorgt er niet voor dat de opvlieger stopt. Wat beter werkt? Focus op een rustige ademhaling. Adem langzaam in door je neus en uit door je mond, zodat de hoeveelheid cortisol in je bloed afneemt en de opvlieger langzaam verdwijnt.
- Vermijd stress, suiker, pikant voedsel, alcohol, producten met cafeïne en stop met roken. Deze factoren ontregelen de lichaamstemperatuur en kunnen opvliegers juist uitlokken.
- Blijf lekker bewegen. Sporten blijkt opvliegers te verminderen, mits je het bij een sport met een gemiddelde impact houdt (zoals crossfit, joggen of zwemmen) en tussendoor koel water drinkt. Sport bij voorkeur ‘s ochtends om nachtelijke zweetuitbraken te voorkomen.
- Drink tenslotte genoeg water, omdat je bij opvliegers veel vocht verliest.
Extra ondersteuning nodig?
Naast een gezonde leefstijl kunnen voedingssupplementen ondersteuning bieden bij opvliegers. Bekijk welke supplementen in jouw situatie kunnen helpen.
Welke behandeling kan helpen?
Wat is er mogelijk als je last blijft houden van opvliegers ondanks je moeite om gezonder te leven, meer te bewegen en stress te verminderen?
Hormoontherapie bij opvliegers
Opvliegers worden veroorzaakt door hormoonschommelingen en zijn een typische overgangsklacht. Hormoontherapie kan helpen om de heftige schommelingen van oestrogeen en progesteron af te zwakken. Klachten kunnen hierdoor al na een aantal dagen verminderen. Door veel deskundigen wordt hormoontherapie aanbevolen als de beste keus bij opvliegers en nachtzweten.
Het duurde even voordat we de juiste dosis hormonen hadden gevonden, maar inmiddels heb ik zoveel minder last van opvliegers. - Jet (48 jaar)
Supplementen bij opvliegers
Er zijn verschillende supplementen die kunnen helpen om opvliegers en nachtzweten te verminderen. MenoPrime is zo’n supplement. Het is hormoonvrij, speciaal ontwikkeld voor vrouwen in de overgang en ondersteunt o.a. bij opvliegers*. Daarnaast helpt zilverkaars in Herbal Female Complex bij het verminderen van opvliegers*.
*Gezondheidsclaim(s) in afwachting van goedkeuring door de Europese Commissie.
Bronnen
- Kroenke, Candyce H. ScD, MPH; Caan, Bette J. DrPH; Stefanick, Marcia L. PhD; Anderson, Garnet PhD; Brzyski,https://bmcwomenshealth.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12905-021-01433-y
- PhD; Johnson, Karen C. MD, MPH; LeBlanc, Erin MD, MPH; Lee, Cathy MD; La Croix, Andrea Z. PhD; Park, Hannah Lui PhD; Sims, Stacy T. PhD; Vitolins, Mara DrPH; Wallace, Robert MD, MS. (2012). Effects of a dietary intervention and weight change on vasomotor symptoms in the Women’s Health Initiative.
- Freeman EW, Sammel MD, Lin H, Liu Z, Gracia CR. (2011). Duration of menopausal hot flushes and associated risk factors. PMID: 21508748.
- Bansal R, Aggarwal N. (2019). Menopausal Hot Flashes: A Concise Review. PMID: 31001050.
- Zhou, Q., Wang, B., Hua, Q. et al. (2021). Investigation of the relationship between hot flashes, sweating and sleep quality in perimenopausal and postmenopausal women: the mediating effect of anxiety and depression. https://bmcwomenshealth.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12905-021-01433-y.
- Ferrari N. (2020). Menopause-related hot flashes and night sweats can last for years. https://www.health.harvard.edu/blog/menopause-related-hot-flashes-night-sweats-can-last-years-201502237745.
- MacLennan A, Lester S, Moore V. (2001). Oral oestrogen replacement therapy versus placebo for hot flushes. PMID: 11279791.
- NHG-werkgroep: Blom JW, De Vries CJ, Eekhof H, Engel HF, Hoenjet E, Janssen CA, Schep A, Stevens NT, Van den Donk M, Wiersma Tj, Woudstra SJ. (2024). De overgang. https://richtlijnen.nhg.org/standaarden/de-overgang
KNMP. (2023). Clonidine https://www.apotheek.nl/medicijnen/clonidine
Een relaxte overgang begint hier
Krijg de tools die je nodig hebt om relaxter door de overgang te gaan en je lichaam beter te begrijpen. Met tips en inzichten van experts en herkenbare verhalen van andere vrouwen. Press play, not pause.
Tips en advies
Last van opvliegers tijdens de overgang? Dit kun je zelf doen
Acht op de tien vrouwen in de overgang ervaart opvliegers. Wat is ons advies?
Hoe stress jouw overgang beïnvloedt (dat effect is groter dan je denkt)
Stress beïnvloedt jouw overgangsklachten. Zo zit dat.
Een menopauzespecialist vertelt: zo ervaar ik de overgang zelf
Menopauzespecialist Suzanne Rouhard deelt haar ervaring en geeft tips.
FAQ
Wat triggert een opvlieger?
Stress, suiker, pikant voedsel, alcohol, producten met cafeïne en roken lokken een opvlieger uit, omdat ze de lichaamstemperatuur ontregelen. Ook stress lokt een opvlieger uit. Als je veel aan staat, stijgt cortisol wat ten koste gaat van de aanmaak van oestrogeen. Je ziet dan ook dat vrouwen met een hectisch leven eerder opvliegers hebben.
19065378617
