Wat is hormoontherapie?

Afhankelijk van de klachten die je ervaart, de ernst van die klachten en jouw persoonlijke situatie (zoals je leeftijd en gezondheid), kan hormoontherapie een uitkomst zijn. Met hormoontherapie vul je de hormonen (oestradiol en progesteron) in je lichaam aan gedurende de periode waarin je hormonen schommelen. Daardoor heb je minder last van schommelingen en kunnen klachten sterk verminderen en zelfs verdwijnen. 

Beide hormonen zijn daarbij belangrijk. Dat zit zo: oestrogeen (oestradiol) bouwt het baarmoederslijmvlies op en progesteron beschermt juist tegen te veel opbouw van het baarmoederslijmvlies. Belangrijk, want een overschot kan bijvoorbeeld hevige bloedingen veroorzaken en vergroot de kans op baarmoederkanker. Zit je in de postmenopauze of heb je geen baarmoeder? Dan is progesteron niet altijd nodig. 

Behandeling met hormonen komt in drie vormen: via de huid (denk aan gels, zalven en pleisters) of via de mond (tabletten en capsules) of vagina (ovules). De keuze hangt af van de aard van de klacht. Alle toedieningsvormen komen in het bloed terecht, wat noodzakelijk is, maar medicatie die je op de huid aanbrengt heeft de voorkeur. Je hebt er minder van nodig en je ontwijkt het risico op trombose omdat het niet via de lever wordt omgezet. Als het om vaginale droogheid gaat, hebben vaginale toedieningsvormen de voorkeur. Als je klachten het toelaten, wil je ze dus zo lokaal mogelijk behandelen. 

Hormoontherapie kan een uitkomst zijn als de overgang veel klachten met zich meebrengt en als aanpassingen in je leefstijl en voeding niet genoeg verlichting bieden. Al na een aantal weken kun je merken dat je klachten sterk verlichten (of verdwijnen). Waar HST bij helpt: 

• Vasomotorische klachten (opvliegers en nachtzweten)  
• Vaginale klachten 
• Hevige menstruele bloedingen 
• Botontkalking 
• Slecht slapen 
• Migraine 
• Verminderd vermogen om met stress om te gaan 
• Mentale klachten (zoals stemmingswisselingen, een opgejaagd gevoel en depressiviteit) 

Vrouwen die vervroegd in de overgang komen (40 jaar of jonger) worden geadviseerd om direct naar de huisarts of specialist te gaan. Deze zal nagaan of er een onderliggende oorzaak aan ten grondslag ligt en of er met hormoontherapie moet worden gestart. 

Uit een onderzoek dat in 2002 wereldwijd veel aandacht heeft gekregen, kwam naar voren dat hormoontherapie negatieve gevolgen kan hebben voor je gezondheid. Er heersde een tijd lang een negatief gevoel rondom hormoontherapie.  

Inmiddels is er bewijs dat de risico’s niet zo alarmerend zijn als uit het onderzoek naar voren kwam en biedt hormoontherapie voor een deel van de vrouwen een uitkomst. Zeker als je tijdig begint, kan het veel positieve effecten hebben. Zo vermindert HST het risico op het ontwikkelen van botontkalking en hart- en vaatziekten. Wel zijn er bepaalde risico’s aan verbonden.  

In de eerste maanden dat je hormoontherapie gebruikt, kunnen bijwerkingen (zoals hoofdpijn en misselijkheid) optreden als gevolg van het vinden van de juiste dosis. Bepaalde vormen van hormoontherapie kunnen ook risico’s met zich meebrengen op de lange termijn: 

• Verhoogd risico op borstkanker en baarmoederkanker bij langdurig gebruik (vijf jaar of langer) van HST.
• Licht verhoogd risico op ziekte van hart of bloedvaten (zoals trombose).  
• Licht verhoogd risico op een beroerte. Rook je, heb je een hoge bloeddruk of een te hoog cholesterol? Dan is de kans groter.