De menstruatie en de overgang

Je menstruatiecyclus wordt gedreven door geslachtshormonen. Het vrouwelijk geslachtshormoon oestrogeen zorgt ervoor dat het baarmoederslijmvlies in de baarmoeder wordt opgebouwd. Dat is belangrijk om zwanger te kunnen worden. Als er geen bevruchting heeft plaatsgevonden, daalt het progesteron waardoor het slijmvlies afbreekt: je menstrueert. 

In de overgang stopt gaandeweg de productie van oestrogeen en progesteron in de eierstokken. Je wordt stapsgewijs niet meer vruchtbaar waardoor uiteindelijk je menstruatie uitblijft. Maar voordat je menstruatie uitblijft, verandert bij veel vrouwen het menstruatiepatroon door de schommelende hormoonwaardes. Zo kan je ineens een korte cyclus hebben of menstrueer je opeens langer of korter. Ook kan je menstruatie heviger worden.

Veel vrouwen ervaren naast menstruatieklachten ook andere symptomen in de overgang, zoals opvliegers, slaapproblemen en stemmingswisselingen.

Aan het begin van de overgang probeert je lichaam je vruchtbaarheid te stimuleren door extra follikelstimulerend hormoon (FSH) naar de eierstokken te sturen. Het zoekt naar een nieuwe balans. Dit hormoon maakt extra oestrogeen aan, waardoor er dus ook extra dik baarmoederslijmvlies wordt opgebouwd. Het gevolg? Je menstrueert heviger dan normaal.

Tegelijkertijd is het ook mogelijk dat je lichaam juist minder hevig menstrueert. Of een tijd niet en dan ineens heel hevig. Of juist snel na elkaar. Je begrijpt: door de disbalans in hormonen kan je menstruatiepatroon tijdelijk veranderen en dat kan allerlei vormen aannemen. 

De meeste vrouwen pikken rond hun 45ste de eerste signalen van de overgang op. De hormoonspiegels veranderen en daardoor verandert het menstruatiepatroon. Voor veel vrouwen is een onregelmatige menstruatie één van de eerste signalen dat ze door de overgang gaan.  

In het begin van de perimenopauze wordt de cyclus van veel vrouwen korter. Later in de overgang wordt de menstruatiecyclus vaak langer, maar heviger. Maar onthoud: elke overgang is uniek. Misschien merk jij maar weinig aan je menstruatiepatroon of word je geleidelijk minder vaak ongesteld tot aan je laatste menstruatie. Je cyclus stopt en de postmenopauze breekt aan. 

Wanneer je je laatste menstruatie hebt, is niet vooraf vast te stellen. Wel heeft volgens onderzoek de leeftijd waarop je moeder haar laatste menstruatie (de menopauze) had een voorspellende waarde voor het uitblijven van jouw menstruatie.

Een veranderend menstruatiepatroon is een typische overgangsklacht. Of je nu vaker of minder vaak ongesteld wordt, het hoort erbij. Als je er last van hebt, kun je wel wat dingen doen om je menstruatieklachten te verlichten. 

• Pak vaker je rust en verminder stress. Stress stimuleert de aanmaak van cortisol in de bijnieren en vermindert de aanwezigheid van progesteron. Terwijl juist progesteron belangrijk is om een te sterke opbouw van het baarmoederslijmvlies te voorkomen. Meer rust nemen kan je menstruatie verlichten.

• Stabiliseer je bloedsuikerspiegel. Je bloedsuikerspiegel beïnvloedt het oestrogeen en progesteron in je lichaam. Hoe meer pieken en dalen in je bloedsuiker, hoe meer schommelende hormonen. Eet genoeg vezels (groente en fruit), vermijd suikers en snelle koolhydraten en kies voor voldoende eiwitten, vetten en complexe koolhydraten. 

• Verlies je veel bloed of menstrueer je erg vaak? Ga langs de huisarts om te laten onderzoeken of er een onderliggende oorzaak is.