Je menstruatiecyclus en de overgang

Je menstruatiecyclus wordt gedreven door geslachtshormonen. Het vrouwelijk geslachtshormoon oestrogeen zorgt ervoor dat het baarmoederslijmvlies in de baarmoeder wordt opgebouwd. Dat is belangrijk om zwanger te kunnen worden. Als er geen bevruchting plaatsvindt, daalt het progesteron waardoor het slijmvlies afbreekt: je menstrueert.  

Als je in de overgang bent, stopt gaandeweg de productie van oestrogeen en progesteron in de eierstokken. Je wordt stapsgewijs niet meer vruchtbaar waardoor uiteindelijk je menstruatie uitblijft. Maar voordat je menstruatie uitblijft, verandert bij veel vrouwen het menstruatiepatroon door de schommelende hormoonwaardes. Zo kun je ineens een korte cyclus hebben of menstrueer je opeens langer of korter. Het kan ook dat je een tijd niet menstrueert. Je begrijpt: door de schommelende hormoonspiegels kan je menstruatiecyclus veranderen, en dat kan er voor elke vrouw anders uitzien. 

Veel vrouwen ervaren niet alleen dat hun menstruatiecyclus verandert, maar krijgen ook te maken andere symptomen van de overgang, zoals slaapproblemen, een opgejaagd gevoel en weinig energie. Sommige vrouwen ervaren die symptomen zelfs al vroeg in de perimenopauze, voordat ze überhaupt iets aan hun cyclus merken. 

Tijdens de perimenopauze kan je menstruatie heviger worden dan je gewend bent. Dat komt omdat je lichaam aan het begin van de overgang je vruchtbaarheid probeert te stimuleren door extra follikelstimulerend hormoon (FSH) naar de eierstokken te sturen – het zoekt naar een nieuwe balans. Het FSH maakt extra oestrogeen aan waardoor het baarmoederslijmvlies extra dik wordt opgebouwd. En hoe dikker het baarmoederslijmvlies, hoe heviger de menstruatie als er geen bevruchting van de eicel plaatsvindt. Een menstruatie wordt als hevig beschouwd als je je tampon/cup/maandverband elke twee uur (of sneller) moet verwisselen.

Je menstruatie kan ook komen met bloedstolsels of klonten, wat o.a. veroorzaakt kan worden door de hormonale veranderingen tijdens de overgang. Bloedverlies met stolsels ontstaat als het menstruatiebloed mengt met o.a. slijm en weefsels. In de meeste gevallen is dat normaal en zie je dit op de dagen waarop je menstruatie het hevigst is (±dag twee of drie bij een normale cyclus, bij een hevige/lange cyclus kunnen de stolsels langer aanhouden).  

Vaak gaan stolsels gepaard met een donkerrode kleur bloed, doordat het baarmoederslijmvlies langer de tijd heeft gehad om op te bouwen. Bloedverlies met stolsels of klonten komt dan ook vaker voor bij vrouwen die hevig vloeien tijdens de overgang.  

Zijn de bloedstolsels erg groot (groter dan de omtrek van een flessendop) en heb je hier elke menstruatie last van? Of komen ze opeens tussen je menstruaties door? Ga dan langs de (huis)arts. Bloedstolsels (ook tijdens de overgang) kunnen een teken zijn van een miskraam, vleesbomen, endometriose, een tumor of de zeldzame ziekte van Von Willebrand. 

Ondanks dat het normaal is dat je menstruatiecyclus veranderd gedurende de perimenopauze, is dagelijks bloedverlies dat niet. Het kan dat je vaker of lang ongesteld bent, maar houdt het bloedverlies tijdens je menstruatie meer dan twee weken aan of verlies je dagelijks bloed? Ga dan langs de huisarts. Het kan o.a. duiden op een vleesboom, poliep of infectie. Zo’n tien procent van de vrouwen geeft aan last te hebben van postmenopauzale bloedingen. Heb je last van bloedverlies als je de menopauze al hebt gehad? Ga ook dan langs de huisarts. Er kan meer aan de hand zijn, zoals een infectie of poliep.