Hoogwaardige supplementen Wetenschappelijke informatie Praktische adviezen van experts
Opgejaagd gevoel

Opgejaagd gevoel en de overgang

Dat hormonen je door een emotionele achtbaan kunnen jagen, hoeven we de meeste vrouwen niet te vertellen. De overgang kan dat versterken, op allerlei manieren en snelheden. Je voelt je misschien onrustig, gejaagd, gestrest of niet jezelf. Soms zonder echt aanwijsbare reden. Hoe komt dat en wat kun je doen om je beter te voelen?

Ik was nooit zo’n stresskip, maar sinds ik in de overgang zit is dat veranderd. - Sandra (46 jaar)

Omdat de progesteronspiegel al in de perimenopauze daalt, kun je al aan het begin van de perimenopauze onrustige of gejaagde gevoelens hebben. Sommige vrouwen ervaren dit al voordat ze überhaupt iets aan hun menstruatiecyclus merken.   

Onthoud dat je je vaak beter voelt na de menopauze. Je lichaam vindt dan een nieuw evenwicht en je humeur is daarbij gebaat. Onrust en opgejaaggheid kunnen dan als sneeuw voor de zon verschijnen. Maar voordat het zover is, kun je er veel aan doen om je beter te voelen, ook als je denkt dat het er nu eenmaal bijhoort.

Wat gebeurt er in je lichaam?

Veel van de emoties in de overgang worden veroorzaakt door schommelende hormoonspiegels. Als het evenwicht tussen de hormonen in je lichaam verandert, zijn de zogenaamde neurotransmitters die je humeur en stresslevels beïnvloeden hiervan de dupe. Dat laat je emotioneel niet ongedeerd.   

Zo is bekend dat oestrogeen de gelukshormonen serotonine, oxytocine en dopamine beïnvloedt. Deze hormonen geven je dat tevreden, opgewekte, maar ook kalme gevoel. Een laag serotonineniveau wordt andersom in verband gebracht met depressieve gevoelens. Hoe meer oestrogenen je lichaam aanmaakt, hoe meer van deze neurotransmitters er worden geproduceert. Als tijdens de overgang de oestrogeenspiegel schommelt en daalt, doen de gelukshormonen dus mee.   

Daarnaast zie je dat het cortisolniveau in het lichaam tijdens de overgang stijgt. Dat kan allerlei overgangsklachten verergeren en je gevoelens beïnvloeden. Wie stress heeft (of dit nu een aantoonbare oorzaak heeft of niet), voelt zich opgejaagd en ervaart meer innerlijke onrust.  

Ook speelt de afnemende hoeveelheid progesteron een rol. Progesteron werkt rustgevend en behoedt je voor stress. Zodra dit hormoon daalt, kun je je onrustig en gespannen voelen. Uit onderzoek blijkt dat vrouwen met hoge progesteronspiegels gelukkiger, veerkrachtiger en stressbestendiger zijn.  

Progesteron komt trouwens meer onder druk te staan als je veel stress hebt of of altijd ‘aan’ staat. Je bijnieren produceren namelijk eerder cortisol dan progesteron, waardoor een vicieuze cirkel kan ontstaan. 

Andere oorzaken

Ook andere overgangsklachten kunnen ervoor zorgen dat jij je opgejaagd voelt. Een slechte nachtrust (al dan niet vanwege nachtzweten), opvliegers, weinig energie, hartkloppingen, vergeetachtigheid, het is allemaal van invloed op hoe jij je emotioneel en mentaal voelt.  

En dan hebben we het nog niet gehad over de veranderingen die in deze fase van je leven kunnen plaatsvinden, zoals puberende kinderen, kinderen die het huis uit gaan, veranderingen of drukte op het werk en ouders die zorg nodig hebben. Bovendien kunnen medicatie en andere onderliggende aandoeningen een rol spelen en opgejaagde gevoelens aanwakkeren of versterken. 

Wat merk je aan je stemming?

De overgang kan een emotioneel circus zijn. Soms zet dat je leven op z’n kop; je herkent jezelf niet meer. Wat je zoal kunt merken aan je stemming: 

Wat kun je zelf doen?
  • Ga bij jezelf na af of externe oorzaken een rol spelen. Neem je wel genoeg rust? Heb je voldoende ontspanmomenten op een dag? Zorg je goed voor jezelf of zet je jezelf op de laatste plaats?  
  • Probeer ademhalingsoefeningen. Je adem heeft de kracht om je zenuwstelsel direct te kalmeren. Door rustiger te ademen, kunnen onrustige en gespannen gevoelens afnemen. Las een paar momenten op de dag in waarop je gaat zitten, je ogen sluit en rustig in en uit ademt. Al is het vijf minuten. Ook mindfulness kan je helpen om razende gedachten en gevoelens te kalmeren.  
  • Stel jezelf bloot aan helder licht. Verschillende wetenschappelijke onderzoeken tonen aan dat jezelf blootstellen aan helder licht je stemming en energie een boost kan geven. Ga op klaarlichte dag altijd minstens 30 minuten naar buiten. Ook een daglichtlamp kan helpen. 
  • Kom in beweging. Beweging stimuleert de aanmaak van de gelukshormonen serotonine, dopamine en endorfine. Handig: combineer die wandeling, fietstocht of workout met de bewezen rustgevende effecten van de natuur.  
  • Eet gezond en gevarieerd. Je darmen zijn je tweede brein. Wat je eet heeft invloed op hoe je je voelt, wijst onderzoek uit. Ook schommelingen in de bloedsuikerspiegel laten je humeur wankelen. Eet o.a. veel vezels (groente en fruit), vermijd snelle suikers en beperk je tot drie of vier eetmomenten per dag. Probeer te minderen of stoppen met roken, cafeïne en alcohol. 

Ondersteun je humeur

Je lichaam en geest zijn nauw met elkaar verbonden. Naast gezonde voeding kunnen supplementen je mentale gezondheid ondersteunen en meer rust brengen.  

Welke behandelingen kunnen helpen?

Kun je wel wat extra ondersteuning gebruiken? Supplementen kunnen helpen om specifieke overgangsklachten aan te pakken, ook bij stemmingsklachten en onrustige gevoelens. Heb je last van hevige (mentale) klachten tijdens de overgang? Dan kan hormoontherapie een optie voor je zijn.

Supplementen

Supplementen kunnen ondersteuning bieden bij specifieke overgangsklachten en je stemming positief beïnvloeden. Zo ondersteunt Solgar® MenoPrime bij stemmingswisselingen en prikkelbaarheid*. Het bevat o.a. saffraanextract, wat rustgevend en opbeurend werkt*. Solgar® Ultimate Calm ondersteunt de gemoedstoestand en vermindert spanning door de toevoeging van zowel saffraan als ashwagandha*. 

*Gezondheidsclaim(s) in afwachting van goedkeuring door de Europese Commissie. 

Kan hormoontherapie helpen?

Als de dalende hormoonspiegels tot hevige klachten leiden, kan hormoontherapie (HST) helpen om die klachten te verminderen. Met HST vul je het natuurlijke verlies van bepaalde hormonen tijdens de overgang tijdelijk aan. Het helpt o.a. bij het verminderen van opvliegers, slaapproblemen en mentale klachten, zoals stemmingswisselingen. Heb je naast een opgejaagd gevoel ook andere overgangsklachten? Onderzoek wat de behandeling voor je kan betekenen.  

Bronnen
  • Barth C, Villringer A, Sacher J. (2015). Sex hormones affect neurotransmitters and shape the adult female brain during hormonal transition periods. PMID: 25750611. 
  • Richard S, Zingg HH. (1990). The human oxytocin gene promoter is regulated by estrogens. PMID: 2108152. 
  • Lindner Center of HOPE. (2023). Menopausal Depression: Symptoms, Causes and Treatments 
  • Süss H, Willi J, Grub J, Ehlert U. (2021). Estradiol and progesterone as resilience markers? – Findings from the Swiss Perimenopause Study. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0306453021000512?via%3Dihub 
  • Young SN. (2007). How to increase serotonin in the human brain without drugs. PMID: 18043762. 

Tips en advies

FAQ

Ik ben vaak moe en heb nergens zin in. Wat kan ik doen?

Oestrogeen regelt de energievoorziening op celniveau. Heeft je lichaam minder oestrogeen tot haar beschikking, dan heb je dus vaak ook minder energie. Je leefstijl veranderen helpt, denk aan: snelle suikers vermijden, je slaaphygiëne verbeteren en genoeg beweging. Ook supplementen kunnen je ondersteunen als je weinig energie hebt. Meer over vermoeidheid.

Beoordeeld door
Kahlil Elhage, Arts
Registratienummer:
07173
nog steeds geldig
Why pause? Press play!