Xeno-oestrogenen: wat je wilt weten over deze hormoonverstoorders

Xeno-oestrogenen zijn chemische stoffen (ze worden dus niet door ons lichaam geproduceerd) die lijken op het lichaamseigen geslachtshormoon oestrogeen (oestradiol). Je ziet ze niet, maar ze zitten in allerlei producten die we dagelijks gebruiken, zoals voeding, medicijnen, plastic, blik, verzorgingsproducten, wasmiddel, kleding, bouwmaterialen en anti-insectspray. We noemen ze ook wel hormoonverstoorders, omdat ze schadelijk kunnen zijn voor je gezondheid.

Wat weten we vanuit wetenschappelijk onderzoek over xeno-oestrogenen? En hoe beïnvloeden ze je gezondheid en overgangsklachten?

Wat zijn xeno-oestrogenen en wat doen ze in je lichaam?

Xeno-oestrogenen zijn dus geen echte hormonen, maar eenmaal in het lichaam gedragen ze zich wel zo. Ze bezetten de oestrogeenreceptoren (een receptor is een eiwit waar een molecuul zich aan kan binden en waardoor lichamelijke processen in gang worden gezet) waardoor jouw lichaamseigen oestrogeen z'n werk niet meer kan doen. Ook treden ze op als anti-oestrogenen en blokkeren zo de normale activiteit van oestrogeen. Het is bekend dat dit effect heeft op je gezondheid en de ontwikkeling verschillende vormen van kanker.

Ondertussen weten we dat xeno-oestrogenen volop in onze leefomgeving aanwezig zijn. We worden er constant aan blootgesteld. Een bekende vorm van xeno-oestrogenen is BPA, wat o.a. voorkomt in plastic. Drink jij de hele dag uit een plastic flesje? Dan krijg je ze dus al binnen. Maar bijvoorbeeld ook als je make-up gebruikt waar parabenen in zitten of simpelweg door vervuilde lucht in te ademen.

De meest xeno-oestrogenen krijgen we binnen via ons eten, wijst onderzoek uit. Denk aan bespoten groenten en fruit, maar ook melkproducten en vlees (de dieren waar deze producten van afkomstig zijn, eten granen die zijn bespoten) of eten dat in plastic of blik zit.

💡 Tip één om deze stoffen te vermijden is daarom niet voor niets: eet biologisch.

Supplementen die je gezondheid ondersteunen

Er kan oestrogeendominantie ontstaan

Als je (vaak dus ongemerkt) veel xeno-oestrogenen binnenkrijgt, kan een oestrogeendominantie ontstaan. Dat wil zeggen dat je te veel oestrogeen in je lichaam hebt ten opzichte van progesteron. Het kost je lever namelijk veel moeite om xeno-oestrogenen af te breken, waardoor ze in je lichaam kunnen blijven rondcirculeren. Het evenwicht raakt verstoord; terwijl dat tijdens de overgang juist al (sterk) schommelt.

Wat merk je daarvan?

Teveel aan oestrogeen kan onder andere de volgende klachten geven:

Premenstrueel syndroom (PMS)
Verminderde zin in seks
Hoofdpijn of migraine
Hevige menstruaties
Overgewicht en moeilijk kunnen afvallen
Stemmingswisselingen
Pijnlijke borsten
Vermoeidheid
Vocht vasthouden
Buikpijn en een opgeblazen gevoel
Angstgevoelens

Oestrogeendominantie kan o.a. ook borstkanker, baarmoederhalskanker, diabetes, obesitas, endometriose en vleesbomen in de baarmoeder veroorzaken.

Hoe vermijd ik xeno-oestrogenen?

Xeno-oestrogenen zijn volop aanwezig in de producten die we elke dag gebruiken en dat maakt het onmogelijk om ze volledig te ontwijken. Maar dat hoeft gelukkig ook niet, want ons lichaam heeft een eigen ontgiftingssysteem: de lever.

Maar als je lever veel te verduren krijgt (bijvoorbeeld als het aan veel hormoonverstorende stoffen wordt blootgesteld, maar ook als je veel alcohol drinkt, veel medicatie gebruikt of veel stress hebt) krijgt het niet de kans om xeno-oestrogenen goed af te breken. En dat wil je het liefst voorkomen om je lichaam gezond te houden.

Hier wil je op letten

Xeno-oestrogenen vermijden begint bij bewustwording: wat doet het met je lichaam en waar zitten de stoffen in? Vervolgens kun je de volgende concrete aanpassingen in je dagelijks leven maken:

Eet zoveel mogelijk puur en onbewerkt. De voorkeur gaat uit naar biologisch.
Indien biologisch niet tot de mogelijkheden behoort, was of schil je groenten dan goed. Wat azijn in het spoelwater kan helpen.
Nuttig zo weinig mogelijk uit plastic of blik. Beide bevatten BPA. Kies voor glazen verpakkingen waar dat kan en gebruik een RVS-drinkfles voor water.
Filter je water.
Gebruik geen antiaanbakpannen maar kies voor de keramische variant.
Drink geen hete koffie of thee uit een plastic bekertje.
Gebruik geen luchtverfrissers. Wil je toch een lekker geurtje? Kies voor etherische oliën. Een diffuser met je favoriete olie verspreidt een heerlijke geur.
Let op je cosmetica. Gebruik zoveel mogelijk natuurlijke en biologische make-upproducten of let op dat je producten geen schadelijke stoffen bevatten, zoals parabenen.
Kies voor zonnebrand met een goede zonnefilter. Van Benzophenone en 4-Methylbenzylidene camphor is bekend dat het xeno-oestrogenen bevat.
In veel huishoudproducten zitten chemische stoffen. Kies voor producten die vrij zijn van chemicalieën (lees de verpakking goed) en niet gebleekt en chloor-vrij zijn (bijvoorbeeld in tampons, wc-papier en koffiefilters)

Geef je lichaam wat het nodig heeft

Een gezond lichaam herstelt snel en beschermt je tegen interne en externe ziekteverwekkers. Ondersteun je gezondheid tijdens de overgang met hoogwaardige supplementen.

Kies je supplementen

Bronnen

Paterni I, Granchi C, Minutolo F. (2017) Risks and benefits related to alimentary exposure to xenoestrogens. PMID: 26744831.
United Nations Environment Programme, World Health Organization. (2013). State of the Science of Endocrine Disrupting Chemicals – 2012.
Wang X, Ha D, Yoshitake R, Chan YS, Sadava D, Chen S. (2021). Exploring the Biological Activity and Mechanism of Xenoestrogens and Phytoestrogens in Cancers: Emerging Methods and Concepts. PMID: 34445499.
Fucic A, Gamulin M, Ferencic Z, Katic J, Krayer von Krauss M, Bartonova A, Merlo DF. (2012). Environmental exposure to xenoestrogens and oestrogen related cancers: reproductive system, breast, lung, kidney, pancreas, and brain. PMID: 22759508.