Vanaf ongeveer je 35ste levensjaar begint de productie van de geslachtshormonen progesteron en oestrogeen te dalen. De overgang doet z’n intrede, maar geen zorgen, de meeste vrouwen merken daar nog niks van. Aan het begin daalt het geslachtshormoon progesteron harder dan oestrogeen. Zo ontstaat er langzaam maar zeker, zo rond je 40ste, een tijdelijke oestrogeendominantie.
Oestrogeendominantie is één van de belangrijkste oorzaken van overgangsklachten vóór de menopauze. Maar goed nieuws: je hebt zelf veel invloed op hoe groot dit gat is.
De eerste stap naar het herstellen van je hormoonbalans is begrijpen wat er in je lichaam gebeurt. Als je weet waar bepaalde klachten vandaan komen, kun je je leven erop aanpassen. Waardoor wordt de balans tussen beide geslachtshormonen verstoord? Laten we beginnen bij oestrogeen.
Er zijn een aantal factoren die een rol kunnen spelen bij een oestrogeendominantie: de lever, overgewicht, ongezonde voeding en xeno-oestrogenen.
Naast de stijging en/of verminderde afbraak van oestrogeen kan een snellere afname van progesteron een oestrogeendominantie ook in de hand helpen. Hoe zit dat?
Als je als vrouw veel stress ervaart en weinig of geen tijd neemt om terug te schakelen, maakt je lichaam veel cortisol (het stresshormoon) aan. Als je je gaspedaal blijft indrukken is je zenuwstelsel continu actief, wat betekent dat je lichaam cortisol blijft aanmaken.
Dit gaat ten koste van de aanmaak van progesteron. Als jij constant onder druk staat en gestrest bent, staat je lichaam voor een keuze: produceren we geslachtshormonen (oestrogeen en progesteron) of stresshormonen (cortisol)? Omdat onze overlevingsdrang evolutionair gezien altijd voor gaat, kiest je lichaam in stressvolle situaties voor de aanmaak van cortisol boven de aanmaak van geslachtshormonen.
Stress tijdens de overgang: Hoe stress jouw overgang beïnvloedt (en dat effect is groter dan je denkt)
Hoe weet je nou of je oestrogeendominantie hebt? Er zijn behoorlijk wat kenmerken die deze disbalans kunnen aantonen:
Het is wel belangrijk om te weten dat deze symptomen ook overlap hebben met andere aandoeningen of ziektes. Ze duiden dus zeker niet altijd op een oestrogeendominantie.
Als er een aantoonbare oorzaak is, is er vaak ook een aantoonbare oplossing. Wat kun je veranderen of implementeren in je leven om de oestrogeendominantie te verminderen?
Stress is de zogenaamde progesterondief. Meer ontspannen en stress verminderen is dus belangrijk om je hormonen weer in evenwicht te brengen. Zorg dus dat je vriendelijk bent voor jezelf en genoeg pauzes neemt.
Kijk eens kritisch naar je agenda, waar heb je ruimte om tijd voor jezelf in te plannen? En als je geen gaatje ziet, wat kan je schrappen of uitstellen? Dat hoeft niet direct een hele of halve middag te zijn. Ook met regelmaat een paar minuten een korte ademhalingsoefening doen, is al effectief.
Tip: Vitamine C is een belangrijke vitamine die de bijnieren ondersteunt (de bijnieren produceren oestrogeen en progesteron als de eierstokken hiermee zijn gestopt). Eet voldoende voeding die rijk is aan vitamine C, zoals kiwi’s, aardbeien, paprika en aardappelen, of neem het als supplement in stressvolle periodes. Laat je wel goed adviseren door een deskundige.
Vanuit vetweefsel maakt het lichaam oestrogeen aan. Hoe meer lichaamsvet, hoe meer aanmaak van oestrogeen dus. Overgewicht heeft dus flink wat invloed op de oestrogeendominantie.
Afvallen en vet kwijtraken kan dus een gunstige invloed hebben. Heb je overgewicht? Ga op zoek naar de mogelijkheden om wat kilo’s kwijt te raken.
In onze leefomgeving vinden we veel xeno-oestrogenen, zoals in veel bestrijdingsmiddelen voor groenten en fruit. Kies waar het kan vaker voor biologisch. Ook in plastic flesjes zitten deze hormoonverstoorders. En dat verergert als het flesje warm wordt door de zon. Drink dus uit een RVS-fles en vermijd plastic flesjes uit de supermarkt.
Ook vind je ze in huidverzorgingsproducten en cosmetica. Onderzoek dus goed welke merken je veilig kunt smeren. Maar schrik niet: je kunt natuurlijk niet alles ontwijken en gelukkig heeft je lichaam een natuurlijk ontgiftingssysteem dat de xeno-oestrogenen weer opruimt. Dat ontgiftingssysteem kun je extra ondersteunen met een goed multivitaminen- en mineralencomplex.
Wanneer hormonen hun werk hebben gedaan in je lichaam, worden ze naar de lever gestuurd om daar afgebroken te worden. De lever is eigenlijk een grote afvalcentrale. Om het werk goed te doen, heeft je lever voedingsstoffen nodig. Denk aan vitamines, mineralen, sporenelementen en eiwitten.
Eet 400-500 gram groenten en fruit per dag. En kies specifieker voor voeding die je levert herstelt, zoals artisjokken, paddenstoelen, broccoli, kolen, ui, spruitjes, taugé, alfalfa, radijs, knoflook en gember.
Krachttraining zorgt voor meer mitochondriën (kleine energiefabrieken in de cel) waardoor je makkelijker vet verbrandt. Ook op de momenten dat je niks doet. Hoe minder vet, hoe minder oestrogeenaanmaak. Wissel daarom matige beweging (zoals wandelen, zwemmen of fietsen) af met krachttraining.
Zit jij overdag veel? Neem dan ieder uur een pauze en beweeg je lijf voor minstens een minuut. Doe wat squats, lunches of jumping jacks. Je lichaam zal er blij mee zijn. Tip: zet een alarm die je er elk uur aan herinnert.
Ook yoga is een goede vorm van beweging. De bewegingen en focus op de ademhaling brengen ontspanning, wat tegelijkertijd je cortisol verlaagt. Zo krijgt je lichaam meer kans om progesteron te verhogen en het gat tussen beide geslachtshormonen te verkleinen.
Elk lichaam en elke overgang is anders. En elke oplossing daarom ook. Ontdek hoe leefstijl, voeding, supplementen en medische behandelingen je gezondheid in deze fase kunnen ondersteunen.
Bronnen
In de overgang zijn bepaalde vitamines en mineralen belangrijk. Zo spelen calcium, magnesium en en vitamine D een cruciale rol in de botopbouw en zijn omega 3-vetzuren onmisbaar om o.a. je hormonen in balans te houden, ontstekingen te remmen en je bloeddruk op peil te houden. Het uitgangspunt is om de meeste vitames en mineralen via je voeding binnen te krijgen, maar de ervaring leert dat dat niet in iedere levensfase voldoende is. Voedingssupplementen kunnen dan de ondersteuning bieden die je lichaam nodig heeft. Meer over supplementen.