Perimenopauze: de eerste fase van de overgang
De perimenopauze is de start van de overgang. Officieel begint deze fase als je merkt dat je menstruatiecyclus verandert, maar deskundigen zeggen dat ook opvliegers, nachtzweten en vaginale droogheid een sterke aanwijzing zijn dat overgang is begonnen. Ook als je dus nog niks aan je menstruatiecyclus merkt.
Ik vergeet van alles, voel me opgejaagd, heb weinig energie en soms een piep in m'n oor. Nu ik weet dat het erbij hoort, verklaart dat een hoop. - Alexe (46 jaar)
Wat is de perimenopauze?
De perimenopauze is de eerste fase van de overgang waarin het lichaam zich voorbereidt op de menopauze (de dag van de laatste menstruatie). Het betekent letterlijk ‘rond de menopauze’. Op welke leeftijd deze periode precies begint, verschilt per vrouw, maar deskundigen zeggen dat je rond 45 jaar in de perimenopauze bent. Ben je jonger dan 40 en vermoed je dat je in de perimenopauze zit? Neem dan contact op met je huisarts.
Gemiddeld duurt de fase ongeveer vijf tot zeven jaar, maar dit wisselt sterk. Voor sommige vrouwen is het soms maar een paar maanden en voor anderen tien jaar.
De perimenopauze start officieel als je menstruatiecyclus duidelijk verandert en stopt als je je laatste menstruatie hebt gehad (de menopauze). Voorafgaand aan de perimenopauze ben je in de premenopauze. Je cyclus is regelmatig, maar in de late premenopauze kunnen al wel subtiele veranderingen in de hormoonspiegels plaatsvinden die kunnen leiden tot (vage) klachten, zoals een onrustige slaap of prikkelbaarheid.
Online menopauzetest
Vraag jij je af of je in de overgang zit? Vul de online menopauzetest in, binnen 2 minuten heb je duidelijkheid. Ook geven we je tips en adviezen hoe jij de regie pakt tijdens deze fase van je leven.
Hormonale veranderingen tijdens de perimenopauze
In de perimenopauze verandert je hormoonhuishouding sterk. Naast de daling van progesteron (die in de premenopauze al is ingezet) begint nu ook oestrogeen sterk te schommelen met een dalende trend.
Doorgaans daalt progesteron tijdens de perimenopauze sneller dan oestrogeen, waardoor de oestrogeenspiegel relatief hoog blijft in verhouding tot progesteron. Dit kan leiden tot een oestrogeendominantie, wat verantwoordelijk is voor een hoop klachten.
Je menstruaties worden in de jaren naar de menopauze toe steeds minder frequent. De aanmaak van oestrogeen volgt op den duur hetzelfde patroon als progesteron en wordt steeds minder, tot de eierstokken stoppen met de aanmaak van beide hormonen.
Als je menstruatie vervolgens een jaar is uitgebleven, kun je met terugwerkende kracht zeggen dat je een jaar geleden de menopauze hebt gehad. Je lichaam komt daarna in de postmenopauze. De eierstokken maken dan geen progesteron en oestrogeen meer aan en je hormoonniveau’s zijn constant laag.
Wat zijn de symptomen van de perimenopauze?
De eerste klachten die je van de overgang kunt merken, beginnen doorgaans vrij mild en nemen toe naarmate je verder in de perimenopauze komt. Een veranderende menstruatiecyclus is het eerste, duidelijke teken dat je in de perimenopauze bent. Ook opvliegers en een droge vagina kunnen wijzen op de overgang. Ervaar je andere, subtiele klachten, maar is je cyclus nog niet veranderd? Dan zit je in de premenopauze.
Symptomen die je in de perimenopauze kunt ervaren:
- Veranderende cyclus (menstruaties kunnen korter, langer, of juist heviger zijn)
- Opvliegers en nachtzweten (hevige warmte-aanvallen, vaak gepaard met zweten en rood worden)
- Moeite met in slaap vallen of doorslapen
- Stemmingsklachten
- Stress
- Droge vagina en andere slijmvliezen
- Gewichtstoename
- Hartkloppingen
- Gewrichts- en spierklachten
- Weinig energie
- Verminderde concentratie
- Vergeetachtigheid
- Urineverlies
- Minder zin in seks
Wanneer begint de postmenopauze?
Gemiddeld ben je op je 51ste voor het laatst ongesteld. De dag van je laatste menstruatie noemen we de menopauze. Daarna volgt de postmenopauze. Aan je cyclus kun je merken dat de postmenopauze eraan komt; je menstruaties worden in de jaren naar de menopauze toe steeds minder frequent.
Last van (hevige) overgangsklachten?
Hormoontherapie kan verlichting bieden bij milde tot hevige klachten van de overgang, zoals opvliegers, mentale klachten, moeite met slapen en vaginale droogheid.
Wat kun je doen tegen overgangsklachten?
Wat kun je doen als je klachten ervaart in de perimenopauze? En waar begin je als je meer ondersteuning nodig hebt?
Wat kun je doen met leefstijl en voeding?
Naarmate je ouder wordt en de oestrogeenspiegel daalt, vergroot de kans op botontkaling, spier- en gewrichtsklachten (en artrose) en hart- en vaatziekten. Door gezond te leven kun je dit risico verkleinen. Ook tonen studies aan dat gezonde voeding en een evenwichtige leefstijl invloed hebben op de klachten die je tijdens de overgang ervaart.
Dat maakt het belangrijk om tijdens de perimenopauze je voeding en leefstijl onder de loep te nemen en aanpassingen te maken waar nodig. Specialisten zeggen niet voor niets: tot je 40ste zorgt je lichaam voor jou, daarna wil jij voor je lichaam zorgen.
Focus op gezonde voeding (dagelijks verse groenten en fruit, voldoende vezels, gezonde vetten, eiwitten en complexe koolhydraten), genoeg beweging (minimaal 30 minuten per dag en twee keer per week krachttraining), genoeg ontspanning (je hebt het in deze fase simpelweg harder nodig) en een goede nachtrust (slaap beïnvloedt je algehele welzijn).
Op dit moment worden veel vrouwen in de overgang naar mijn mening onderbehandeld. En dat is zonde, want er is zoveel mogelijk. - Dr. Erik Knauff, gynaecoloog
Medische ondersteuning en hormoontherapie
Soms is er meer ondersteuning nodig. Hormoontherapie helpt de hormonale veranderingen tijdens de overgang te stabiliseren, wat zorgt dat klachten verminderen. Wil of kan je geen hormonen gebruiken? Dan zijn er ook andere medische behandelingen die overgangsklachten kunnen aanpakken.
Kunnen supplementen helpen?
Vitaminen en mineralen kunnen mogelijk dragen bij aan een gezonde hormoonhuishouding. Ondanks dat wetenschappelijk bewijs over de claims nog beperkt is, kan een supplement bij tekorten of specifieke klachten ondersteuning bieden. Er is een aantal supplementen dat hormoontherapeuten elke vrouw aanraadt: vitamine D, omega 3, magnesium en een vitaminen- en mineralencomplex.
Ook kun je je lichaam gericht ondersteunen. Denk aan Ultimate Calm bij slaapproblemen, alpha liponzuur bij gewichtstoename en weinig energie of een natuurlijke kruidenmix die speciaal is ontwikkeld voor vrouwen met hormonale klachten.
Hoe ervaren andere vrouwen de perimenopauze?
Elke vrouw ervaart de overgang anders. Lees de verhalen van anderen en leer van hun inzichten en tips.
FAQ
Wanneer begint de perimenopauze?
Het moment verschilt per persoon. De gemiddelde leeftijd waarop iemand de perimenopauze bereikt, is 45 jaar.
Wat zijn de eerste tekenen van de perimenopauze?
De perimenopauze start officieel als je menstruatiecyclus duidelijk verandert, maar ook daarvoor kun je al tekenen van de perimenopauze herkennen (hoewel dat niet voor elke vrouw zo hoeft te zijn). Denk aan: opvliegers, stemmingswisselingen, moeilijkheden met slapen, gewichtstoename of opgejaagdheid.
Wat zijn de meest voorkomende klachten in de perimenopauze?
Veranderende menstruatiecyclus, opvliegers en nachtzweten, stemmingswisselingen, gewichtstoename, vaginale klachten en gewrichtsklachten. Het is wel belangrijk om te onthouden dat iedereen de overgang anders ervaart. De één heeft meer klachten dan de ander en ook de oplossing is niet voor iedereen hetzelfde. Daarbij kunnen medicijnen en onderliggende aandoeningen effect hebben op hoe jij de overgang ervaart.
Kan ik nog zwanger worden in de perimenopauze?
Ja, in de perimenopauze kun je nog zwanger worden, maar je vruchtbaarheid neemt wel af. Anticonceptie blijft dus belangrijk als je geen kinderen wilt. Wel wil je een bewuste keuze maken over het soort anticonceptie dat je gebruikt.
Hoe weet je of je in de overgang bent?
Een menopauze zelftest kan inzicht bieden of je in de overgang bent. Je kunt de zelftest gemakkelijk thuis doen via een urinemonster. De uitslag is voor meer dan 99% betrouwbaar. Bekijk de test.
Wat is het verschil tussen de perimenopauze en de menopauze?
De menopauze is de dag van je laatste menstruatie (en duurt dus 24 uur). De perimenopauze is de fase voorafgaand aan de menopauze, waarin je hormonen flink schommelen en dalen en je cyclus verandert en uiteindelijk stopt. Veel vrouwen hebben vanwege de hormoonschommelingen klachten in deze fase van de overgang. Goed om te weten: in het Engels wordt het woord ‘menopause’ gebruikt voor de hele overgang, dat kan verwarrend zijn.
Bronnen
- WebMD. (2023). Perimenopause. https://www.webmd.com/menopause/guide-perimenopause
- Nanette Santoro, Cassandra Roeca, Brandilyn A Peters, Genevieve Neal-Perry. 2021). The Menopause Transition: Signs, Symptoms, and Management Options, The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism. https://doi.org/10.1210/clinem/dgaa764
- Utian WH. (2005). Psychosocial and socioeconomic burden of vasomotor symptoms in menopause: a comprehensive review. Health Qual Life Outcomes. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC1190205/
- Finkelstein JS, Brockwell SE, Mehta V, Greendale GA, Sowers MR, Ettinger B, Lo JC, Johnston JM, Cauley JA, Danielson ME, Neer RM. (2007). Bone mineral density changes during the menopause transition in a multiethnic cohort of women. J Clin Endocrinol Metab. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18160467/
