Jezelf niet meer zijn en de overgang

Tijdens de overgang neemt het hormoon oxytocine af. Oxytocine wordt ook wel het zorghormoon genoemd en wordt onder andere vrijgegeven bij sociale interacties. Het beïnvloedt in grote mate je gedrag tegenover bijvoorbeeld je kinderen of je partner. Tijdens de overgang heb je dus minder behoefte om voor anderen te zorgen en kun je plots genoeg hebben van al het zorgen dat de afgelopen jaren zo natuurlijk voelde. Puur vanwege het afnemende oxytocinegehalte.  

Daarnaast leidt de afname van oestrogeen en progesteron tijdens de overgang tot nieuwe verbindingen in de hersenen. Hierdoor kunnen je gedachten, emoties, interesses en stemming veranderen. Ook kunnen de schommelingen tussen de geslachtshormonen leiden tot stemmingswisselingen. Het gevoel dat je niet meer jezelf bent, heeft dus een logische reden en hoeft je  dus niet te verontrusten. 

Veel vrouwen ervaren verschillende symptomen in de overgang, zoals opvliegers, slaapproblemen en stemmingswisselingen.

Naast hormoonschommelingen tijdens de overgang kunnen ook andere klachten (al dan niet veroorzaakt door de overgang) ervoor zorgen dat je emotioneel bent of je niet meer jezelf voelt. Denk aan een slechte nachtrust, moodswings of een gebrek aan energie.  

Vermoeidheid heeft een sterke invloed op onze emoties en gevoelens. Als je moe bent, zijn je cognitieve vaardigheden vaak aangetast. Hierdoor kun je moeite hebben om emoties adequaat te reguleren en te reageren op emotionele prikkels. Je wordt prikkelbaarder, bent sneller gefrustreerd en voelt je eerder overweldigd, wat je stemming logischerwijs negatief beïnvloedt. 

Omdat de overgang veel psychische veranderingen met zich meebrengt, kunnen ook onverwerkte emoties en trauma's naar boven komen. Dit kan ertoe leiden dat je jezelf niet meer herkent en emotioneler bent dan eerst. 

Bovendien hebben sommige vrouwen moeite met het accepteren dat hun vruchtbaarheid ten einde loopt. Studies tonen aan dat vrouwen die de overgang als negatief ervaren meer klachten hebben. Wat precies de oorzaak en het gevolg is weten we nog niet precies, maar ook dit kan leiden tot een gevoel van vervreemding, omdat je zelfbeeld wankelt. 

Veranderingen in gedrag en emoties zijn niet ongewoon tijdens de menopauze. Zo toont onderzoek aan dat 40 procent zich somber voelt en geven veel vrouwen aan dat ze vaak onrustig of opgejaagd zijn. Hoe lang dit aanhoudt, verschilt van vrouw tot vrouw. Vaak zien we dat vrouwen meerdere jaren met emotionele schommelingen en onbestemde gevoelens rondlopen, omdat de hormonale veranderingen in het lichaam simpelweg tijd vergen. Na de menopauze vinden de lagere hormoonspiegels een nieuw evenwicht, waardoor overgangsklachten vaak verminderen of totaal verdwijnen, zo ook de emotionele achtbaan.  

Het kan helpen om je klachten vanuit een ander perspectief te bekijken: je lichaam herinnert je eraan goed voor jezelf te zorgen. Plotseling het gevoel hebben dat je geen zin hebt om voor anderen te zorgen (omdat het zorghormoon oxyticine afneemt), is misschien wel precies wat je nodig hebt in deze fase. Het is tijd om aan jezelf te denken en naar je lichaam te luisteren. Zie het als een fase voor reflectie en persoonlijke ontwikkeling. 

Veel vrouwen hebben de neiging om in deze fase te overcompenseren. Ze onderdrukken hun ware gevoelens en blijven voor anderen zorgen. Probeer dit te vermijden. Je mag je op jezelf concentreren. Deze praktische tips kunnen je helpen je emotionele welzijn te herstellen: 

• Zie de overgang als een nieuw begin. De overgang kan een kans zijn om jezelf te vinden. Je kunt dingen loslaten die niet meer goed voor je zijn en een nieuwe levensweg vinden. 
• Praat over gevoelens. Het helpt om openlijk te praten over alles wat er in je omgaat. Het lucht op. Laat anderen, zoals je partner of kinderen, weten dat je in een fase zit waarin je op jezelf wilt focussen. Door je ervaringen met anderen te delen, kun je begrip en steun vinden. 
• Las voldoende tijd voor ontspanning in. Voldoende en kwalitatief goede slaap is hierin de basis. Probeer daarnaast ontspanningstechnieken uit, zoals meditatie, ademhalingsoefeningen, yoga of mindfulness. Onderzoek heeft aangetoond dat het helpt om stress te verminderen en beter om te gaan met alle veranderingen in de overgang. 
• Beweeg dagelijks. Regelmatige lichaamsbeweging bevordert de afgifte van endorfines, ook wel bekend als gelukshormonen. Ook verlaagt het het cortisolniveau (het stresshormoon), waardoor je je kalmer voelt en lekkerder in je vel zit. 
• Probeer een positieve instelling te behouden. Focus je op de dingen waar je dankbaar voor bent. Dankbaarheid is een van de meest krachtige technieken om je emotionele welzijn te verbeteren, wijst onderzoek keer op keer uit. 
• Ondersteun je emotionele welzijn met supplementen. Hoogwaardige supplementen kunnen je welzijn tijdens de overgang ondersteunen, denk aan magnesium, saffraan en ashwagandha. 
• Soms is meer nodig. Als je psychische klachten hevig zijn en bovengenoemde aanpassingen niet voldoende verlichting bieden, kan hormoontherapie een optie zijn. Laat je adviseren door een arts.