Hoogwaardige supplementen Wetenschappelijke informatie Praktische adviezen van experts
Prikkelbaarheid

Prikkelbaarheid en de overgang

Net zoals hormoonschommelingen tijdens je cyclus je stemming kunnen beïnvloeden, is dat tijdens de overgang niet anders. Het hormonale evenwicht verdwijnt tijdelijk, en dat kan je prikkelbaar, geïrriterd en/of boos maken. Er komt op momenten een wirwar aan gevoelens los en soms herken je jezelf niet meer terug. Hoe ga je daarmee om?

Mijn dochter in de puberteit ik in de overgang, dat is geen goede combinatie kan ik je vertellen. - Iris (51 jaar)

Hormonen kunnen je humeur maken of kraken, met name in de overgang. Besef je dat je absoluut niet de enige bent die last heeft van irritaties of snel chagerijnig is (of andere stemmingsklachten). 70 procent van de vrouwen geeft aan in de perimenopauze last te hebben van een prikkelbaar of ontvlambaar gevoel. Soms ook al voordat je menstruatiepatroon überhaupt verandert.   

Wellicht link je al die emoties en gevoelens niet zo gauw aan de overgang, terwijl die wel de oorzaak kan zijn. Dat is goed om te weten, want ook de huisarts legt die link niet altijd als eerste. Bespreek of de overgang een rol kan spelen, zodat je de juiste behandeling krijgt.  

Een opluchting: de kans is groot dat je je na de menopauze weer een stuk stabieler voelt. De lagere oestrogeen- en progesteronspiegels vinden een nieuw evenwicht en ook je humeur knapt daar langzaamaan van op. 

Wat gebeurt er in je lichaam?

Prikkelbare gevoelens kunnen worden veroorzaakt of versterkt door hormonale schommelingen. Zowel oestrogeen als progesteron hebben een belangrijke functie als het aankomt op je humeur. Zo blijkt uit wetenschappelijke onderzoeken dat oestrogeen sterk betrokken is bij de regulatie van stemming en gedrag. Het hormoon heeft invloed op de gelukshormonen serotonine en dopamine. Als tijdens de overgang de oestrogeenspiegel begint te schommelen, kunnen die gelukshormonen dus mee schommelen.  

Ook van de afname van progesteron weten we dat het bij betrokken is bij de emotionele achtbaan. Progesteron heeft namelijk een rustgevende werking op je lijf. Als de hoeveelheid progesteron in de overgang afneemt, voel je je dus eerder onrustig of gespannen. 

Andere oorzaken

Ook andere overgangsklachten kunnen invloed hebben op hoe je je voelt. We hoeven je vast niet te vertellen dat opvliegers, nachtzweten en/of een slechte nachtrust effect hebben op je humeur. Daarnaast ben je in de overgang gevoeliger voor stress, waardoor je sneller prikkelbaar bent en kortaf reageert, ook als dat niet je bedoeling is.  

Veel vrouwen ervaren bovendie meerdere klachten in de overgang. Zo is het niet gek dat je prikkelbare gevoelens gepaard gaan met een toename in gewicht, spierpijn en/of weinig energie. Tenslotte kunnen ook medicatie of andere onderliggende aandoeningen kunnen een rol spelen in hoe je je voelt. 

Wat merk je aan je humeur?

Hormoonschommelingen kunnen je overvallen met emoties en je eerst zo goede stemming doen wankelen. Zo erg dat je jezelf soms niet herkent in wat je voelt of hoe je je gedraagt. Misschien herken je enkele van de volgende kenmerken:  

  • Je bent chagrijnig  
  • Je reageert kortaf of snauwt  
  • Je raakt om kleine dingen gepikeerd  
  • Je hebt woedeaanvallen  
  • Je voelt je gespannen of zenuwachtig
  • Je hebt een ontevreden gevoel  
  • Je voelt je onzeker  
  • Je hebt huilbuien
  • Je humeur kan ook in één seconde omslaan. Dan spreken we van stemmingswisselingen.  

Sombere gevoelens 

Soms is de achtbaan van gevoelens zo sterk dat je je somber voelt. Zo blijkt uit verschillende onderzoeken dat sombere gevoelens maar ook angst vaker voorkomen bij vrouwen in de overgang. Als je nog nooit sombere gevoelens hebt gehad, is de kans groot dat je hormonen de oorzaak zijn. Antidepressiva zal daarom niet altijd de gewenste resultaten geven, bijvoorbeeld als de hormonale disbalans wordt veroorzaakt door een traag werkende schildklier of de overgang. Meer over somberheid.

Wat kun je zelf doen?

Deze tips helpen je om beter in je vel te zitten: 

  • Doe ontspanningsoefeningen. Of dit nu mindfulness, een ademhalingsoefening of een meer actieve vorm van ontspanning (wandelen, yoga, lezen, etc.) is, maakt niet uit. Pak vaker je rust om stress en gespannen gevoelens te verminderen.  
  • Voed je microbioom en stabiliseer je bloedsuikerspiegel. Een gezonde darmflora en stabiele bloedsuikerspiegel ondersteunen een goed humeur. Kies voor minder koolhydraten en voldoende vezels. Eet normale porties om pieken te voorkomen, maar ook regelmatig genoeg om dips te voorkomen. Een lage bloedsuikerspiegel (honger, duizelig, zweten, nerveus) kan je prikkelbaar maken. Let ook op dat je genoeg vitamines en mineralen (500 gram groente en fruit per dag) en omega 3 binnenkrijgt. 
  • Praat over je gevoelens. Krop je gevoelens niet op. Het lucht op om te praten over hoe je je voelt (bijvoorbeeld met vrienden, je partner of vrouwen die hetzelfde meemaken) en tegelijkertijd schept het duidelijkheid voor de mensen om je heen. Als ze weten waar je doorheen gaat, begrijpen ze waarom je soms anders kunt reageren.  

Supplementen bij prikkelbaarheid

Een gezond voedingspatroon en voldoende beweging en ontspanning staan aan de basis van een goed humeur. Supplementen kunnen daar een aanvulling op zijn.

Welke behandelingen kunnen helpen?

Soms is er meer ondersteuning nodig om je goed te voelen. Voedingssupplementen kunnen stemmingsklachten verminderen en je mentale weerbaarheid verhogen. Ook hormoontherapie kan een optie zijn.

Supplementen bij een geïrriteerd gevoel

Solgar® Red Clover Flower is ontwikkeld om de gevolgen van een dalende oestrogeenspiegel, zoals mentale onrust, te verzachten*. Rode klaver bevat isoflavonen die een vergelijkbare werking hebben als oestrogeen. Solgar® Ultimate Calm is een kruidensupplement met saffraan en ashwagandha dat helpt bij prikkelbaarheid, mentale weerbaarheid en het verhogen van je energieniveau*. 

*Gezondheidsclaim(s) in afwachting van goedkeuring door de Europese Commissie. 

Ik schiet af en toe nog uit m'n slof, maar dankzij de supplementen die ik gebruik, ervaar ik zoveel meer rust en energie. - Babette (44 jaar)

Hormoontherapie bij prikkelbare gevoelens

Hormoontherapie wordt al jaren gebruikt voor het verlichten van allerlei overgangsklachten, waaronder mentale klachten. Als je kampt met ontevredenheid, boosheid en prikkelbare gevoelens kan een behandeling met bio-identieke en/of synthetische hormonen een optie zijn. Onderzoekers en artsen zijn het erover eens dat hormoontherapie door de meeste vrouwen veilig en zonder risico’s kan worden gebruikt.

Bronnen
  • Wharton W, Gleason CE, Olson SR, Carlsson CM, Asthana S. (2012). Neurobiological Underpinnings of the Estrogen - Mood Relationship. PMID: 23990808. 
  • Born L, Koren G, Lin E, Steiner M. (2008). A new, female-specific irritability rating scale. PMID: 18592028. 
  • Banskota S, Ghia JE, Khan WI. (2019). Serotonin in the gut: Blessing or a curse. PMID: 29909048. 

Tips en advies

FAQ

Welke oefening helpt om te ontspannen?

Een simpele oefening die je overal en op elk moment kunt doen, is de 4-7-8-ademhalingsoefening. Adem vier tellen in door je neus, houd je adem zeven tellen vast en adem in acht tellen uit door je mond. Doe dit vijf tot tien minuten.  

Beoordeeld door
Kahlil Elhage, Arts
Registratienummer:
07173
nog steeds geldig
Why pause? Press play!