Huilbuien en de overgang

Tijdens de overgang produceren de eierstokken geleidelijk aan minder oestrogeen en progesteron. De hormoonspiegels schommelen in die periode vaak sterk en dat kan bepaalde processen in het lichaam beïnvloeden. Zo zijn beide hormonen bijvoorbeeld sterk betrokken bij je gemoedstoestand, emotionele stabiliteit en een goed humeur. 

Oestrogenen stimuleren bijvoorbeeld de productie van het gelukshormoon serotonine. Als je oestrogeenspiegels tijdens de overgang dalen, kan dat dus je geluksgevoel beïnvloeden. Je kunt je – ook zonder specifieke aanleiding – ineens verdrietig voelen en beginnen te huilen. 

Progesteron heeft daarnaast een kalmerend effect op het lichaam. Neemt het hormoon af, dan voel je je logischerwijs meer gespannen, geïrriteerd of angstig. Daarnaast kan de afname van progesteron tijdens de overgang ook de omzetting van het schildklierhormoon T4 in T3 verminderen. En een laag T3-gehalte kan op zijn beurt de schildklierfunctie beïnvloeden en mentale klachten zoals stemmingswisselingen, gespannen gevoelens of somberheid versterken. 

Tenslotte gaat de overgang voor veel vrouwen gepaard met meerdere klachten die ook invloed kunnen hebben op hoe je je voelt. Het is logisch dat je je somber voelt, sneller emotioneel bent of irritaties hebt als je bijvoorbeeld slecht slaapt, last hebt van opvliegers of weinig energie hebt tijdens de overgang. 

Neerslachtige gevoelens, irritaties en huilbuien kunnen al vroeg in de perimenopauze optreden. Zelfs nog voordat je menstruatiecyclus verandert. Aan het begin van de overgang is het risico op sombere gevoelens immers hoger vanwege de sterke hormonale veranderingen. Had je vóór de overgang al last van depressieve gevoelens of (hevige) stemmingswisselingen? Dan is de kans groter dat je er tijdens de overgang opnieuw mee te maken krijgt. 

Huilbuien kunnen daarnaast een uiting zijn van mentale problemen, zoals depressieve gevoelens. Maar als je huilbuien hebt, betekent dat niet direct dat je depressief bent. Wel tonen onderzoeken aan dat depressies bij vrouwen ongeveer twee keer zo vaak voorkomen dan bij mannen en dat het risico op depressieve gevoelens tijdens de overgang is verhoogd. 

Tenslotte komt deze periode voor veel vrouwen met sociale en persoonlijke veranderingen. Denk aan volwassen kinderen die het huis uitgaan en ouders die plotseling zorg nodig hebben. Onthoud dat dergelijke gebeurtenissen invloed hebben op je stemming. Het is normaal dat je daar emotioneel van wordt. Ook het proces van ouder worden, lichamelijke klachten en minder seks of intimiteit in je relatie kunnen je humeur negatief beïnvloeden en je geïrriteerd of verdrietig maken. 

Het klinkt misschien saai, maar gezond leven kan je humeur tijdens de overgang sterk verbeteren. Hierdoor heb je minder last van huilbuien en voel je je minder emotioneel. Geef het even de tijd, maar de volgende tips helpen (en wees niet bang om professionele hulp in te schakelen als dat nodig is): 

• Ondersteun je darmflora en eet voldoende vezels. Eet 500 gram verse groenten en fruit per dag. Ook volkorenproducten, peulvruchten en noten bevatten veel vezels. Vezels bevorderen de groei van gezonde darmbacteriën en verbeteren de spijsvertering. Een evenwichtige darmflora bevordert op zijn beurt de productie van neurotransmitters in de hersenen die de stemming reguleren, zoals serotonine. 
• Stabiliseer je bloedsuikerspiegel. Suikerhoudende en bewerkte voedingsmiddelen of voeding met veel (snelle) koolhydraten, zorgt voor schommelingen in de bloedsuikerspiegel. Dat kan leiden tot energietekort en stemmingswisselingen. Een dieet dat is gefocust op veel groenten, eiwitten, gezonde vetten en volkorenproducten helpt de bloedsuikerspiegel stabiel te houden en stemmingswisselingen te vermijden. 
• Eet producten met veel omega 3-vetzuren. Studies tonen aan dat omega 3 de productie van serotonine en dopamine kan verhogen, wat een positief effect op je stemming heeft. Eet twee keer per week vette vis of neem een hoogwaardig omega-3 supplement. 
• Verbeter je stemming met hoogwaardige voedingssupplementen. Een vitamine B-complex, met name B6 en B12, kan helpen bij het reguleren van je stemming en het behouden van een gezonde hersenfunctie. Ook vitamine D is belangrijk en biedt ondersteuning bij sombere gevoelens en huilbuien (vooral tijdens de maanden met weinig zon). 
• Geef prioriteit aan slaap. Als je slaapt, regenereert je brein en verwerk je je emoties. Lees hier meer over een goede nachtrust. 
• Ga naar buiten. Wetenschappelijke studies tonen aan dat licht de stemming verbetert en het serotoninegehalte in het lichaam verhoogt. 
• Beweeg regelmatig. Lichamelijke activiteit stimuleert de aanmaak van endorfine en bevordert daarnaast een goede nachtrust. Twee vliegen in één klap. 
• Neem vaker je rust en probeer stress te verminderen. Ademhalingsoefeningen hebben een direct effect op je zenuwstelsel en verminderen zo gespannen gevoelens. Ook mindfulness en yoga helpen. Stel daarnaast prioriteiten. Tijdens de overgang ben je gevoeliger voor stress, wat betekent dat je al die ballen simpelweg minder makkelijk in de lucht houdt. 

Helpen bovenstaande tips niet (voldoende)? Dan kun je een arts raadplegen. Bespreek samen of hormoontherapie een optie voor je is. Hormoontherapie zwakt de hevige hormoonschommelingen tijdens de overgang af, waardoor je vaak beter in je vel zit.  

Houd er rekening mee dat de huisarts niet altijd als eerste de link met de overgang legt, en jijzelf misschien ook niet. Soms wordt antidepressiva voorgeschreven, maar dat is niet de juiste behandeling bij sombere gevoelens die worden veroorzaakt door hormoonschommelingen. Komen je klachten toch niet door de overgang? Dan kun je kijken naar andere (tijdlijke) medische ondersteuning.