Een droge mond en een rare smaak tijdens de overgang
Sommige vrouwen kennen het misschien nog uit de zwangerschap: voortdurend een vreemde of vieze smaak in de mond. Ook tijdens de overgang ervaren veel vrouwen plotseling een metaalachtige, zoete of bittere smaak. Anderen merken dat hun mond of keel plotseling (extreem) droog voelt. Hoe komen deze veranderingen in de mond tot stand? En vooral: hoe kun je een droge mond of gekke smaak tegengaan?
Ik ben al een tijd in de overgang en heb weinig klachten, maar sinds kort smaakt alles raar. M’n mond voelt droog en metaalachtig en m’n ochtendkoffie smaakt me niet meer. - Tanja (50)
Elke vrouw beleeft de overgang anders. Sommige symptomen van de overgang zijn algemeen bekend, zoals opvliegers of het aankomen in gewicht, maar er zijn ook minder voor de hand liggende klachten, zoals een droge mond, veranderingen in de smaak (een metaalachtige, bittere of simpelweg vieze smaak in de mond) of een branderig gevoel in de mond.
Hoewel uitgebreid onderzoek ontbreekt, blijkt uit een onderzoek van de Amerikaanse voedingsdeskundige Emma Bardwell in samenwerking met Pink Lady (je weet wel, die van de appels) dat meer dan 40 procent van de vrouwen in de overgang veranderingen in de mond ervaart. Meer dan 2.000 vrouwen namen deel aan het onderzoek. 90 procent had geen idee dat hormonale veranderingen een rol konden spelen.
Uit een ander kleinschalig onderzoek blijkt dat de smaakfunctie verder afneemt als je de menopauze hebt gehad. Een vieze smaak en droge mond komt na de menopauze dus vaker voor. En hoewel de overgang een rol kan spelen, lijkt ook het proces van veroudering zelf een duit in het zakje te doen – zowel bij vrouwen als bij mannen. Hoe ouder je wordt, hoe meer smaakpapillen afnemen waardoor je smaken minder intens ervaart.
Wat gebeurt er in je lichaam?
De overgang wordt gekenmerkt door hormonale veranderingen, vooral oestrogeen schommelt sterk. Deze schommelingen kunnen verschillende processen verstoren en zo tot klachten leiden. Zo speelt oestrogeen een rol bij de productie van speeksel en gezonde slijmvliezen in de mond. Eigenlijk net zoals het een rol speelt bij een gezonde en vochtige vagina.
Als oestrogeen tijdens de overgang daalt, kan dit de speekselproductie beïnvloeden. Met andere woorden: de mond wordt droog. Daarnaast zorgt de dalende oestrogeenspiegel ervoor dat er minder collageen wordt aangemaakt. Ook dit heeft effect op de slijmvliezen in de mond; ze worden dunner, droger en gevoeliger. In de geneeskunde wordt een droge mond door een verminderde speekselproductie ook wel xerostomie genoemd.
Niet alleen hormonen veroorzaken tijdens de overgang veranderingen in de mond. Ook stress en angstige of sombere gevoelens zijn belangrijke triggers van een droge mond, aangezien het de werking van het zenuwstelsel kan beïnvloeden en zo de speekselproductie kan verminderen. Een droge mond of droge keel kan daarnaast een bijwerking zijn van bepaalde medicijnen, zoals antidepressiva, en een gevolg van roken.
Hoe ontstaat een vreemde smaak in de mond?
De verminderde speekselproductie kan vervolgens leiden tot een verandering in de perceptie van smaak. Zo geven veel vrouwen voor en na de menopauze aan een zoute, bittere of metaalachtige smaak te proeven, waardoor niks hen meer lekker smaakt.
Dat zit zo: speeksel helpt om voedsel af te breken in afzonderlijke chemicaliën. Je smaakpapillen detecteren deze chemicaliën als verschillende smaken. Naarmate de mond droger wordt, verandert dus ook de smaak. Bovendien lijkt het verouderingsproces een rol te spelen: hoe ouder je wordt, hoe meer de werking van de smaakpapillen afneemt.
Welke veranderingen in de mond kun je nog meer ervaren?
Naast een droge mond en een vieze of bittere smaak kun je meer veranderingen in de mond ervaren:
- Brandende mond: Als de speelselproductie afneemt en het mondslijmvlies droger wordt, kan dat sommige mensen een brandering gevoel in de mond geven.
- Ontstekingen in de mond: Het droge mondslijmvlie bevordert ontstekingen. Speeksel heeft een beschermende werking voor de mond, hoe minder speeksel, hoe gevoeliger het slijmvlies wordt voor irritaties.
- Bloedend tandvlees: Hormonale veranderingen kunnen ook het tandvlees gevoeliger maken waardoor het eerder gaat bloeden.
Wat kun je zelf doen?
Gelukkig zijn er verschillende dingen die je kunt doen om je mond te beschermen tijdens de overgang en je klachten te verlichten:
- Verzorg je mond goed. Twee keer per dag poetsen helpt een droge mond voorkomen en houdt de mond gezond. Een droge mond vergroot immers de kans op tandplak. Spoelen met mondwater is niet per se nodig. Wil je toch spoelen? Kies voor een milde mondspoeling zonder alcohol. Gebruik tandenstokers om voedselresten en bacteriën te verwijderen die een onaangename smaak kunnen veroorzaken. Ook een een tongschraper kan helpen om tandplak op de tong te verwijderen, wat de smaak kan beïnvloeden. Ga daarnaast twee keer per jaar naar de tandarts en bezoek een mondhygienst. Tenslotte bestaan er ook verzorgingsproducten speciaal voor een droge mond.
- Vermijd sigaretten en alcohol. Deze tasten de smaakpapillen op de tong aan en kunnen de mond nog droger maken. Ook cafeïne kan de mondvochtigheid verminderen.
- Drink voldoende water. Dat klinkt vanzelfsprekend, maar als je veel vocht verliest (bijvoorbeeld bij opvliegers of nachtzweten), veroorzaakt dat een droge mond.
- Eet meer voedsel dat rijk is aan probiotica. Probiotica ondersteunt de goede bacteriën in je darmen en mond. Denk bijvoorbeeld aan gefermenteerde producten zoals kimchi, kombucha, zuurkool en tempeh, maar ook kefir, yoghurt, karnemelk en zuurdesem. Eet daarnaast voedsel dat veel vocht bevat en vermijd pittige, zure en zoute producten.
- Probeer oil pulling. Neem 's ochtends na het opstaan en vóór het tandenpoetsen een eetlepel (kwalitatieve!) plantaardige olie in de mond en trek deze enkele minuten lang door de tanden. Beweeg de olie rond in de mond. Spuug de olie daarna uit (slik het niet door) en poets je tanden. Het idee achter oil pulling is het binden van bacteriën in de mond. En als je het regelmatig doet, heeft oil pulling ook een verzorgende werking op de slijmvliezen in de mond.
- Beweeg dagelijks minstens 30 minuten, bovenop je normale activiteiten. Beweging zorgt voor een goede doorbloeding van het hele lichaam, ook van de slijmvliezen in de mond. Dit stimuleert de speekselproductie.
- Gebruik hoogwaardige supplementen. Bepaalde tekorten kunnen een droge mond of gekke smaak in de mond triggeren, zoals een tekort aan zink. Zink ondersteunt bij het aanmaken van een eiwit dat helpt bij de productie van nieuwe smaakpapillen. Daarnaast kunnen een tekort aan B-vitamines, ijzer, koper en foliumzuur een metaalsmaak veroorzaken.
Ondersteun een gezonde mond
Een gezond lichaam bevordert het soepel verlopen van alle lichamelijke processen, inclusief de werking van de slijmvliezen in jouw mond. Supplementen ondersteunen je gezondheid en kunnen zo een droge mond verlichten.
Welke behandelingen kunnen helpen?
Om je mond tijdens de overgang gezond te houden en klachten zoals een droge mond of een rare smaak te voorkomen, kun je zelf veel doen. Helpen goede mondhygiëne, een gezond dieet met veel probiotica en een actieve leefstijl niet genoeg? Dan kun je supplementen overwegen. Ook hormoontherapie kan een optie zijn, afhankelijk van je klachten.
Kan hormoontherapie helpen?
Hormoontherapie (HST) wordt vaak voorgeschreven bij hevige overgangsklachten zoals vaginale droogheid, stemmingswisselingen en nachtelijk zweten. Als je naast een droge mond of een rare smaak in je mond last hebt van één of meerdere overgangsklachten die je leven belemmeren, en bovenstaande aanpassingen niet helpen, kan hormoontherapie een optie zijn. Hierbij worden de geslachtshormonen die tijdens de overgang afnemen tijdelijk aangevuld.
Kunnen supplementen helpen?
Tekorten aan zink, B-vitamines, ijzer, koper of foliumzuur kunnen een droge mond of metaalsmaak veroorzaken. Supplementen met deze vitaminen en mineralen kunnen dus helpen je mondklachten tijdens de overgang te verzachten. Bekijk ons aanbod en kies de supplementen die bij jou passen. Of kies voor het hoogwaardige multivitaminen- en mineralencomplex zoals VM-Prime® for Women, waarmee u verschillende vitaminen en mineralen kunt aanvullen. *
*Gezondheidsclaim(s) in afwachting van goedkeuring door de Europese Commissie.
Bronnen
- Suri V, Suri V. (2014). Menopause and oral health. PMID: 25316996.
- Healthnews. (2023). Metallic Taste in Mouth During Menopause: What to Do? https://healthnews.com/womens-health/menopause/metallic-taste-in-mouth-during-menopause-what-to-do/
- Pietrangelo L, Sullivan D. Healthline. (2023). Why Do I Have a Bad Taste in My Mouth? https://www.healthline.com/health/bad-taste-in-mouth
- Gholami N, Hosseini Sabzvari B, Razzaghi A, Salah S. (2017). Effect of stress, anxiety and depression on unstimulated salivary flow rate and xerostomia. PMID: 29354252.
- Medical News Today. (2024). Why do I have a salty taste in my mouth? https://www.medicalnewstoday.com/articles/321202
- Aggour RL, Soliman O, Shaker O, Soliman SM, Abdelwhab A. (2022). Mucin1 expression and gustatory function in postmenopausal females: A case-control observational study. PMID: 36458033.
- NHS. (2023). Dry mouth. https://www.nhs.uk/conditions/dry-mouth/
- Pink Lady. (2023). Could menopause change your taste and smell? https://www.pinkladyapples.co.uk/the-crunch/pink-lady-news/pink-lady-talks-menopause
Een relaxte overgang begint hier
Krijg de tools die je nodig hebt om relaxter door de overgang te gaan en je lichaam beter te begrijpen. Met tips en inzichten van experts en herkenbare verhalen van andere vrouwen. Press play, not pause.
Tips en advies
Mildred (46): “Laat je niet uit het veld slaan door één arts die je vertelt dat het erbij hoort"
De overgang verliep voor Mildred niet vlekkeloos. Denk: opvliegers, weinig zin in seks, futloosheid, de hele mikmak. Ze probeerde van alles, de oplossing vond ze online.
Je hormonen tijdens de overgang: wat gebeurt er precies in je lijf?
Tijdens de overgang verandert er veel in je lijf. Het is een transitiefase van een vruchtbare periode in je leven naar een onvruchtbare periode. Voor de voortplanting had je lichaam genoeg oestrogeen en progesteron nodig, maar deze hoeveelheid neemt in de overgang af. Je hebt de geslachtshormonen nog steeds nodig voor andere processen in je lijf, maar in mindere mate. En daar heeft de natuur een mooie oplossing voor.
Sara (52): "Ik wist wel dat vaginale infecties tijdens de overgang vaker voorkomen, maar niet dat ze zo onaangenaam konden zijn"
Sara had voor het laatst een vaginale schimmelinfectie tijdens de puberteit. Sinds ze in de overgang is, heeft ze er weer voortdurend last. "Ik was er zó klaar mee."
FAQ
Wat als de gekke smaak en droogheid in m’n mond niet weggaat?
Als bovenstaande tips niet helpen, onderzoek dan met je huisarts wat een andere mogelijke oorzaak is van je klachten. Zo kunnen verschillende aandoeningen, infecties of medicijnen ook een droge mond veroorzaken.
Hoe kan ik direct een droge mond verlichten?
Kauwen op suikervrije kauwgom of zuigen op suikervrije mintsnoepjes stimuleert de speekselproductie en kan tijdelijk verlichting bieden. Kies voor kauwgom die is gezoet met een gezonde zoetstof, zoals xylitol.
