Vaginale afscheiding en de overgang
Elke vrouw heeft in haar volwassen leven te maken met vaginale afscheiding. En dat is maar goed ook, want afscheiding beschermt je vaginawand en houdt de vaginale flora schoon, vochtig en gezond. Als in de overgang je hormoonhuishouding verandert, kan dat ook invloed hebben op je afscheiding. Misschien heb je meer afscheiding, is het waterig of juist slijmerig. Wat is normaal? En hoe zorg je goed voor je vagina?
Sinds zes weken heb ik hevigere afscheiding dan normaal. Het is helder wit zonder geur. Nu ik weet dat het geen kwaad kan, maak ik me minder zorgen. - Mina (46 jaar)
Zo’n tweederde van de vrouwen in de overgang ervaart vaginale problemen, blijkt uit een kleine studie naar vaginale klachten. Vaginale droogheid is de meest gehoorde klacht, maar sommige vrouwen ervaren juist het tegenovergestelde: meer en slijmerige vaginale afscheiding.
Een kwart van de vrouwen heeft last van veel of abnormale afscheiding. Na de overgang, als de oestrogeenspiegels consistent laag zijn, nemen de klachten vaak weer af.
Wat gebeurt er in je lichaam?
Tijdens de overgang ondergaat het vrouwelijk lichaam verschillende hormonale verschuivingen, waaronder een afname van het geslachtshormoon oestrogeen. De schommeling en afname van geslachtshormonen kan voor verschillende symptomen van de overgang zorgen, zoals opvliegers, slaapproblemen en stemmingswisselingen.
Oestrogeen zorgt ook voor een gezonde vagina. Het houdt de vagina vochtig en schoon en ondersteunt bij een optimale vaginale flora (een balans tussen gezonde en zogenaade pathogene bacteriën), zodat ongewenste bacteriën en schimmels geen kans krijgen.
In de perimenopauze daalt de hoeveelheid progesteron in je lichaam sneller dan de hoeveelheid oestrogeen. Dat leidt tot een overschot aan oestrogeen. Die oestrogeendominantie kan leiden tot meer afscheiding.
Als tijdens de overgang de oestrogeenspiegels verder dalen kan dat de gezonde balans in je vagina verstoren. Lage oestrogeenspiegels leiden vaak tot een dunne, droge vaginawand en een afnemende hoeveelheid gezonde bacteriën en schimmels in je vagina. De balans in je vaginale microbioom raakt verstoord en de droogte zorgt voor irritaties. Hierdoor kan je afscheiding veranderen van kleur, geur, substantie en hoeveelheid.
Vergelijk het met je menstruatiecyclus. Net na je menstruatie (als het baarmoederslijmvlies wordt opgebouwd) heb je vaak minder en doorzichtige afscheiding. Rondom de ovulatie (als oestrogeen opbouwt) merk je dat je meer afscheiding hebt en dat het slijmerig, dun en glad wordt, een beetje zoals eiwit. Na je ovulatie verandert de structuur. Het heeft een crèmige, plakkerige substantie en wordt witter of heel lichtgeel.
Andere oorzaken van (ab)normale afscheiding
Er zijn meer factoren die de afscheiding kunnen beïnvloeden. Zo heeft seks invloed op je afscheiding; als de vagina geïrriteerd is, kan ze meer afscheiding produceren. Ook stress of vaginale atrofie (veranderingen in het slijmvlies van de vagina) kunnen leiden tot meer afscheiding.
Daarnaast kunnen bepaalde medicatie, gezondheidsproblemen (zoals diabetes) en vaginale verzorgingsproducten veranderingen in afscheiding teweegbrengen. En niet onbelangrijk: een vaginale infectie of een soa kan leiden tot abnormale afscheiding.
Wat is (niet) normaal?
Het spectrum van vaginale afscheiding (van waterig tot slijmerig en van doorzichtig tot bruin) is breed en veel van wat op dat spectrum voorkomt, is normaal. Ook is het normaal dat je afscheiding verandert als je door de verschillende fases van je leven gaat. Bovendien kan dat wat voor jou normaal is, vreemd zijn voor een ander. Iedere vagina is anders.
Wat is normale afscheiding?
- Kleur? Wit, doorzicht of helder van kleur
- Substantie? Vloeibare, slijmerige of een crèmige substantie
- Geur? Geen tot een lichte geur (niet sterk of vies)
- Hoeveelheid? Sommige vrouwen hebben elke dag afscheiding, anderen hebben het alleen op sommige dagen van hun cyclus. Gemiddeld zo'n halve tot hele theelepel per dag.
Wanneer wil je de huisarts raadplegen?
- Kleur? Groene, donkergele, geelgroene, bruine of grijze afscheiding
- Substantie? Een korrelige of pusachtige substantie
- Geur? Een sterke, vieze en/of visachtige geur
- Hoeveelheid? Als je ineens meer afscheiding hebt dan je bent gewend
- Pijn? Bij jeuk, een branderig gevoel, een gezwollen vagina, pijn aan je bekkenbodem, pijn bij het plassen en/of koorts.
- Deze veranderingen in je afscheiding kunnen o.a. duiden op een vaginale (schimmel)infectie of soa.
Wat kun je zelf doen?
Veranderingen in de afscheiding tijdens de overgang zijn normaal en horen bij deze fase van je leven. De volgende tips kunnen je helpen om goed voor jezelf en je vagina te zorgen.
- Neem (extra) probiotica. Ondanks dat de wetenschap er nog niet helemaal over uit is, lijkt onderzoek naar probiotica aan te tonen dat het de groei van goede bacteriën stimuleert. En dat draagt bij aan een gezonde vaginale flora. Je vindt probiotica o.a. in yoghurt, kefir, zuurkool, kimchi en kombucha (gefermenteerde producten) of overweeg een supplement.
- Vermijd verzorgingsproducten voor de vagina. Gebruik geen vaginale douches, zepen of andere producten die zeggen dat ze de vagina schoon houden. Dit kan alleen maar tot (meer) irritatie leiden. Je vagina reinigt zichzelf en meer dan een zacht washandje met lauwwarm water heb je niet nodig.
- Draag katoenen ondergoed. Katoen is zacht, ademt en absorbeert vocht (in tegenstelling tot synthetische stoffen, zoals nylon en lycra). Ook het vermijden van strakke kleding kan helpen.
Boost je vaginale flora
Een verstoorde vaginale flora en andere vaginale klachten kun je herstellen of voorkomen met de juiste voeding en verzorging. Supplementen kunnen je gezondheid hierbij ondersteunen.
Welke behandelingen kunnen helpen?
De behandeling hangt af van je klachten en hoe ernstig ze zijn. Weet dat het spectrum van vaginale afscheiding breed is, en dat veranderingen hierin tijdens de overgang normaal zijn. Maar heb je bijvoorbeeld een groene, korrelige afscheiding met een sterke geur die plotseling is toegenomen, of ervaar je daarbij pijn of jeuk? Neem dan contact op met je huisarts voor verder onderzoek en een passende behandeling.
Supplementen voor algeheel welzijn
Voeding rijk aan vitamines en mineralen vormt de basis voor een gezond lichaam en kan helpen om prettiger door de overgang te komen. Soms heeft je lichaam extra ondersteuning nodig. Overweeg in dat geval supplementen die speciaal zijn afgestemd op vrouwen in de overgang.
Kan hormoontherapie helpen?
Hormoontherapie (HST) is een behandeling die het verlies van geslachtshormonen tijdens de overgang tijdelijk aanvult. Het kan helpen bij het verlichten van hevige klachten, zoals vaginale droogheid, opvliegers of slaapproblemen. Veel vrouwen ervaren het als een opluchting. Heb je naast (veranderde) vaginale afscheiding ook last van andere overgangsklachten? Dan is hormoontherapie mogelijk een optie voor jou.
Bronnen
- Healthdirect. (2021). Vaginal discharge. https://www.healthdirect.gov.au/vaginal-discharge
- Harvard Health Publishing. Dr. Hung K. (2021). Is This Normal? https://www.health.harvard.edu/womens-health/is-this-normal
- Cleveland Clinic. (2022). Vaginal discharge. https://my.clevelandclinic.org/health/symptoms/4719-vaginal-discharge
- Gupta N, Aggarwal M, Sinha R, Varun N. (2018). Study on Prevalence and Severity of Urogenital Complaints in Postmenopausal Women at a Tertiary Care Hospital. PMID: 30294184.
- Institute for Quality and Efficiency in Health Care. (2019). Vaginal yeast infection (thrush): Overview. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK543220/
Een relaxte overgang begint hier
Krijg de tools die je nodig hebt om relaxter door de overgang te gaan en je lichaam beter te begrijpen. Met tips en inzichten van experts en herkenbare verhalen van andere vrouwen. Press play, not pause.
Tips en advies
Hoe herken je een oestrogeendominantie (en wat kun je eraan doen)?
Eén van de belangrijkste oorzaken van overgangsklachten vóór de menopauze.
Hoe stress jouw overgang beïnvloedt (dat effect is groter dan je denkt)
Stress beïnvloedt jouw overgangsklachten. Zo zit dat.
Wies: “Hoe meer je weet, hoe makkelijker de overgang wordt.”
Een slimme meid is op haar overgang voorbereid.
FAQ
Heb ik nog afscheiding na de overgang?
Na de menopauze, als je lichaam een nieuw hormonaal evenwicht bereikt en de oestrogeenspiegels constant laag zijn, zul je merken dat je vagina droger wordt. Dat is normaal. Je lichaam produceert in deze fase van je leven nog maar een beetje afscheiding. Heb je de menopauze gehad en heb je last van (licht)gele of abnormale afscheiding? Dan kan dat wijzen op een infectie. Raadpleeg je huisarts.
Waarom heb ik bruine afscheiding?
Als je bruine afscheiding hebt, houdt dat meestal verband met een onregelmatige menstruatie (wat tijdens de overgang normaal is). Je afscheiding kleurt bruin (of donkerrood) als er een beetje bloed bij je afscheiding zit. Het is dus niet gek als je dit net voor of na je menstruatie opmerkt. Menstrueer je niet (of niet meer), dan kan bruine afscheiding duiden op een onderliggende oorzaak. Zoek in dat geval contact met je huisarts.
