Vaginale afscheiding en de overgang

Tijdens de overgang ondergaat het vrouwelijk lichaam verschillende hormonale verschuivingen, waaronder een afname van het geslachtshormoon oestrogeen. Oestrogeen zorgt onder andere voor een gezonde vagina. Het houdt de vagina vochtig en schoon en ondersteunt bij een optimale vaginale flora (een balans tussen gezonde en zogenaade pathogene bacteriën), zodat ongewenste bacteriën en schimmels geen kans krijgen. 

In de perimenopauze daalt de hoeveelheid progesteron in je lichaam sneller dan de hoeveelheid oestrogeen. Dat leidt tot een overschot aan oestrogeen. Die oestrogeendominantie kan leiden tot meer afscheiding. 

Als tijdens de overgang de oestrogeenspiegels verder dalen kan dat de gezonde balans in je vagina verstoren. Lage oestrogeenspiegels leiden vaak tot een dunne, droge vaginawand en een afnemende hoeveelheid gezonde bacteriën en schimmels in je vagina. De balans in je vaginale microbioom raakt verstoord en de droogte zorgt voor irritaties. Hierdoor kan je afscheiding veranderen van kleur, geur, substantie en hoeveelheid. 

Vergelijk het met je menstruatiecyclus. Net na je menstruatie (als het baarmoederslijmvlies wordt opgebouwd) heb je vaak minder en doorzichtige afscheiding. Rondom de ovulatie (als oestrogeen opbouwt) merk je dat je meer afscheiding hebt en dat het slijmerig, dun en glad wordt, een beetje zoals eiwit. Na je ovulatie verandert de structuur. Het heeft een crèmige, plakkerige substantie en wordt witter of heel lichtgeel. 

Veel vrouwen ervaren verschillende symptomen in de overgang, zoals opvliegers, slaapproblemen en stemmingswisselingen.

Er zijn meer factoren die de afscheiding kunnen beïnvloeden. Zo heeft seks invloed op je afscheiding; als de vagina geïrriteerd is, kan ze meer afscheiding produceren. Ook stress of vaginale atrofie (veranderingen in het slijmvlies van de vagina) kunnen leiden tot meer afscheiding.  

Daarnaast kunnen bepaalde medicatie, gezondheidsproblemen (zoals diabetes) en vaginale verzorgingsproducten veranderingen in afscheiding teweegbrengen. En niet onbelangrijk: een vaginale infectie of een soa kan leiden tot abnormale afscheiding. 

Het spectrum van vaginale afscheiding (van waterig tot slijmerig en van doorzichtig tot bruin) is breed en veel van wat op dat spectrum voorkomt, is normaal. Ook is het normaal dat je afscheiding verandert als je door de verschillende fases van je leven gaat. Bovendien kan dat wat voor jou normaal is, vreemd zijn voor een ander. Iedere vagina is anders.  

Zo’n tweederde van de vrouwen in de overgang ervaart vaginale problemen, blijkt uit een kleine studie naar vaginale klachten. Vaginale droogheid is de meest gehoorde klacht, maar sommige vrouwen ervaren juist het tegenovergestelde: meer en slijmerige vaginale afscheiding.  

Een kwart van de vrouwen heeft last van veel of abnormale afscheiding. Na de overgang, als de oestrogeenspiegels consistent laag zijn, nemen de klachten vaak weer af. 

Veranderingen in de afscheiding tijdens de overgang zijn normaal en horen bij deze fase van je leven. De volgende tips kunnen je helpen om goed voor jezelf en je vagina te zorgen. 

• Neem (extra) probiotica. Ondanks dat de wetenschap er nog niet helemaal over uit is, lijkt onderzoek naar probiotica aan te tonen dat het de groei van goede bacteriën stimuleert. En dat draagt bij aan een gezonde vaginale flora. Je vindt probiotica o.a. in yoghurt, kefir, zuurkool, kimchi en kombucha (gefermenteerde producten) of overweeg een supplement. 
• Vermijd verzorgingsproducten voor de vagina. Gebruik geen vaginale douches, zepen of andere producten die zeggen dat ze de vagina schoon houden. Dit kan alleen maar tot (meer) irritatie leiden. Je vagina reinigt zichzelf en meer dan een zacht washandje met lauwwarm water heb je niet nodig.  
• Draag katoenen ondergoed. Katoen is zacht, ademt en absorbeert vocht (in tegenstelling tot synthetische stoffen, zoals nylon en lycra). Ook het vermijden van strakke kleding kan helpen.