Branderig gevoel aan je schaamlippen en de overgang
Tijdens en ook na de overgang ervaart eenderde van de vrouwen klachten van en rond de vagina. Zo ook irritatie, pijn of een branderig gevoel in je vagina of brandende schaamlippen. De oorzaak? Bij veel vrouwen spelen de dalende oestrogeenspiegels tijdens de overgang een grote rol. Wat kun je eraan doen en welke producten kunnen je lichaam in deze fase ondersteunen – en welke juist niet?
Ik werd zo gek van die jeuk en dat brandende gevoel bij m’n vagina. Nu ik die irriterende producten links laat liggen, voel ik me zoveel beter. - Lisa (51)
Vaginale klachten zijn een typisch symptoom van de overgang. Door de afname van oestrogeen wordt de vagina nu eenmaal droger en kwetsbaarder, met allerlei ongemakken tot gevolg. Omdat de oestrogeenspiegel in perimenopauze, de jaren voordat je menstruatie is gestopt, nog relatief hoog is, merken de meeste vrouwen pas na de menopauze dat hun vagina kwetsbaar of pijnlijk wordt.
Uit onderzoek blijkt dat tot wel de helft van de vrouwen in de postmenopauze op een manier last heeft van de vagina. Hoe verder in de overgang, hoe vaker het voorkomt. De meest gehoorde klacht is vaginale droogheid, maar veel vrouwen ervaren ook andere symptomen, zoals jeuk, irritatie en een brandend gevoel. De meeste vrouwen geven aan dat dit invloed heeft op hoe ze zich voelen, zowel fysiek als mentaal, en op hun seksleven.
Wat gebeurt er in je lichaam?
Het vrouwelijke geslachtshormoon oestrogeen speelt een grote rol bij de gezondheid van de vagina. Het zorgt voor gezonde slijmvliezen en een goede doorbloeding van de vaginawand (de huid in de vagina), houdt het vaginaweefsel soepel en zorgt revoor dat je vagina vochtig is. Dat is allemaal nodig om schimmels en bacteriën op afstand te houden en om de vagina vochtiger te maken bij seksuele opwinding.
Tijdens de overgang produceren je eierstokken steeds minder oestrogeen, wat dus gevolgen kan hebben voor je vagina. Minder oestrogeen betekent een minder goede doorbloeding van de vaginawand, minder soepel weefsel en minder vocht. En dat kan gaan irriteren. Je vaginawand wordt dunner, droger en kwetsbaarder, waardoor je een schraal of brandend gevoel in je vagina of schaamlippen kunt ervaren. Ook kan je vagina pijn doen of veel jeuk met zich meebrengen.
De overgang hoeft overigens niet de (enige) oorzaak te zijn van brandende schaamlippen. Ook andere factoren kunnen een rol spelen, zoals het gebruik van irriterende producten, een contactallergie, een bacteriele infectie, een vaginale schimmelinfectie, een blaasontsteking of een soa. Wat de oorzaak ook is, een branderig gevoel aan je schaamlippen of vagina gaat niet uit zichzelf weg. Soms vereist het een medische behandeling, zoals een oestrogeenzalf, soms kunnen aanpassingen in je leefstijl voldoende zijn.
Naast vaginale klachten ervaren vrouwen in de overgang vaak ook andere symptomen, zoals opvliegers, slaapproblemen en stemmingswisselingen.
Wat kun je zelf doen?
De volgende tips kunnen helpen om het brandende gevoel te verlichten:
- Gebruik geen irriterende producten. Je vagina heeft een heel mooi zelfreinigend vermogen. Producten die claimen de gezondheid van je vagina te bevorderen, doen vaak eerder het tegenovergestelde en irriteren de vaginale flora. Vermijd zeep, vaginale douches, geparfumeerd wc-papier en andere reingingsproducten en spoel je schaamlippen eventueel met water en een zacht washandje. Ook strakke kleding kan irriteren.
- Neem de tijd tijdens de seks. Als vrouw in de overgang word je nog altijd vochtig als je opgewonden bent, het duurt alleen wat langer. Laat dat je er dus niet van weerhouden om intiem te zijn met je (bed)partner. Seks en masturbatie zijn goede manieren om de slijmvliezen aan het werk te zetten. Ook glijmiddel helpt.
- Doe oefeningen voor de bekkenbodem. Bekkenbodemoefeningen helpen om je bekkenbodem- en vaginale spieren te versterken. Zo verminder je de kans op urineverlies en daarmee op infecties.
- Gebruik vaseline en/of een koud kompres. De koude vermindert het brandende gevoel en vaseline kan de kwetsbare huid rondom je vagina beschermen.
- Gebruik een vaginale gel zonder hormonen. Een vaginale gel brengt vocht in de huid en verlicht een branderig gevoel en jeuk/pijn. Je smeert de gel twee keer per dag op de ingang van je vagina en de binnenkant van je schaamlippen. De gel verlicht direct en heeft geen bijwerkingen.
- Overweeg lokale oestrogeenzalf- of ovules. Een vaginale hormooncrème (estriol) of een pil met hormoon die je in je vagina doet (estriol of estradiol) helpt om vaginale klachten lokaal te bestrijden. Hierdoor wordt de rest van je lichaam van hormonen ontzien. Een vaginale crème of pil brengt geen risico’s met zich mee en kun je veilig enkele jaren gebruiken. De eerste dagen kan het juist een branderig gevoel geven, maar na een paar weken merk je de effecten en na twee maanden is de werking optimaal. Je gebruikt zowel de crème als de pil de eerste twee weken dagelijks voor het slapen. Daarna gebruik je het twee keer per week.
Verlicht je klachten
Hoogwaardige supplementen ondersteunen je gezondheid tijdens de overgang. Ontdek welke producten kunnen helpen om overgangsklachten te verminderen.
Welke behandelingen kunnen helpen?
Branderige schaamlippen tijdens de overgang kunnen door hormonale veranderingen ontstaan. Vermijd irriterende reinigingsproducten en overweeg supplementen om je lichaam van binnenuit te ondersteunen.
Kan hormoontherapie helpen?
Bij hormoontherapie worden de hormonen tijdelijk aangevuld die tijdens de overgang afnemen. Dit kan helpen bij ernstige klachten zoals opvliegers en vaginale droogheid. Heb je naast branderige schaamlippen ook andere zware symptomen? Dan kan hormoontherapie een goede optie voor je zijn.
Kunnen supplementen helpen?
Een gezonde voeding en leefstijl vormen de basis om soepel door de overgang te komen. Heb je behoefte aan extra ondersteuning? Voedingssupplementen kunnen je gezondheid een steuntje in de rug geven. Ontdek welke supplementen beschikbaar zijn en kies wat bij jou past.
Bronnen
- NHS. (2024). Vulvodynia (vulval pain). https://www.nhs.uk/conditions/vulvodynia/
- Erekson, Elisabeth A. MD, MPH; Li, Fang-Yong MPH; Martin, Deanna K. MPH; Fried, Terri R. MD (2016). Vulvovaginal symptoms prevalence in postmenopausal women and relationship to other menopausal symptoms and pelvic floor disorders. https://journals.lww.com/menopausejournal/abstract/2016/04000/vulvovaginal_symptoms_prevalence_in_postmenopausal.5.aspx
- Seymour T, Redhead T. Medical News Today (2023). What causes burning in the vagina? https://www.medicalnewstoday.com/articles/321104#home-remedies
- NIH National Institute on Aging. (2021). Sex and Menopause: Treatment for Symptoms. https://www.nia.nih.gov/health/menopause/sex-and-menopause-treatment-symptoms
Een relaxte overgang begint hier
Krijg de tools die je nodig hebt om relaxter door de overgang te gaan en je lichaam beter te begrijpen. Met tips en inzichten van experts en herkenbare verhalen van andere vrouwen. Press play, not pause.
Tips en advies
Je hormonen tijdens de overgang: wat gebeurt er precies in je lijf?
Tijdens de overgang verandert er veel in je lijf. Het is een transitiefase van een vruchtbare periode in je leven naar een onvruchtbare periode. Voor de voortplanting had je lichaam genoeg oestrogeen en progesteron nodig, maar deze hoeveelheid neemt in de overgang af. Je hebt de geslachtshormonen nog steeds nodig voor andere processen in je lijf, maar in mindere mate. En daar heeft de natuur een mooie oplossing voor.
Hoe ga je het gesprek aan met je (huis)arts over je klachten en hormoontherapie?
Het gesprek met de arts is een belangrijke stap richting het verlichten van je overgangsklachten. Wat is belangrijk en hoe kom je beslagen ten ijs?
Wies: “Ook last van vaginale droogheid? Gooi het in de groep”
Eén op de drie vrouwen in de overgang heeft last van vaginale droogheid. Zo zonde, want er valt een heleboel te redden, als je wilt. Wies legt uit wat je kunt doen.
FAQ
Hoe weet ik wat de oorzaak is van het brandende gevoel aan m'n schaamlippen?
Een brandend gevoel aan je schaamlippen of vagina kan meerdere oorzaken hebben. Door te begrijpen wat er in je lichaam gebeurt, kun je een betere inschatting maken van de oorzaak van het probleem. Vaak is een infectie de oorzaak. Voor vrouwen van 45 of ouder speelt vaak de overgang een rol. Raadpleeg een arts om de oorzaak te achterhalen en een passende behandeling te vinden die je klachten bestrijdt.
Welke supplementen kunnen m’n gezondheid tijdens de overgang ondersteunen?
Welke voedingssupplementen jou kunnen ondersteunen, hangt af van jouw situatie. Wel zijn er een paar supplementen die iedere vrouw in de overgang kan gebruiken, zo leert de ervaring ons. Dat zijn: magnesium, vitamine D, omega 3 en een vitaminen- en mineralencomplex. Lees meer over supplementen in de overgang.
