Branderig gevoel aan je schaamlippen en de overgang

Het vrouwelijke geslachtshormoon oestrogeen speelt een grote rol bij de gezondheid van de vagina. Het zorgt voor gezonde slijmvliezen en een goede doorbloeding van de vaginawand (de huid in de vagina), houdt het vaginaweefsel soepel en zorgt revoor dat je vagina vochtig is. Dat is allemaal nodig om schimmels en bacteriën op afstand te houden en om de vagina vochtiger te maken bij seksuele opwinding. 

Tijdens de overgang produceren je eierstokken steeds minder oestrogeen, wat dus gevolgen kan hebben voor je vagina. Minder oestrogeen betekent een minder goede doorbloeding van de vaginawand, minder soepel weefsel en minder vocht. En dat kan gaan irriteren. Je vaginawand wordt dunner, droger en kwetsbaarder, waardoor je een schraal of brandend gevoel in je vagina of schaamlippen kunt ervaren. Ook kan je vagina pijn doen of veel jeuk met zich meebrengen.  

De overgang hoeft overigens niet de (enige) oorzaak te zijn van brandende schaamlippen. Ook andere factoren kunnen een rol spelen, zoals het gebruik van irriterende producten, een contactallergie, een bacteriele infectie, een vaginale schimmelinfectie, een blaasontsteking of een soa. Wat de oorzaak ook is, een branderig gevoel aan je schaamlippen of vagina gaat niet uit zichzelf weg. Soms vereist het een medische behandeling, zoals een oestrogeenzalf, soms kunnen aanpassingen in je leefstijl voldoende zijn. 

Veel vrouwen ervaren verschillende symptomen in de overgang, zoals opvliegers, slaapproblemen en stemmingswisselingen.

Vaginale klachten zijn een typisch symptoom van de overgang. Door de afname van oestrogeen wordt de vagina nu eenmaal droger en kwetsbaarder, met allerlei ongemakken tot gevolg. Omdat de oestrogeenspiegel in perimenopauze, de jaren voordat je menstruatie is gestopt, nog relatief hoog is, merken de meeste vrouwen pas na de menopauze dat hun vagina kwetsbaar of pijnlijk wordt. 

Uit onderzoek blijkt dat tot wel de helft van de vrouwen in de postmenopauze op een manier last heeft van de vagina. Hoe verder in de overgang, hoe vaker het voorkomt. De meest gehoorde klacht is vaginale droogheid, maar veel vrouwen ervaren ook andere symptomen, zoals jeuk, irritatie en een brandend gevoel. De meeste vrouwen geven aan dat dit invloed heeft op hoe ze zich voelen, zowel fysiek als mentaal, en op hun seksleven.  

Een brandend gevoel in de vagina of schaamlippen is goed (medisch) te behandelen. Bespreek je klachten met je (huis)arts, want er is van alles mogelijk. De volgende tips kunnen helpen om het brandende gevoel te verlichten: 

• Gebruik geen irriterende producten. Je vagina heeft een heel mooi zelfreinigend vermogen. Producten die claimen de gezondheid van je vagina te bevorderen, doen vaak eerder het tegenovergestelde en irriteren de vaginale flora. Vermijd zeep, vaginale douches, geparfumeerd wc-papier en andere reingingsproducten en spoel je schaamlippen eventueel met water en een zacht washandje. Ook strakke kleding kan irriteren. 
• Neem de tijd tijdens de seks. Als vrouw in de overgang word je nog altijd vochtig als je opgewonden bent, het duurt alleen wat langer. Laat dat je er dus niet van weerhouden om intiem te zijn met je (bed)partner. Seks en masturbatie zijn goede manieren om de slijmvliezen aan het werk te zetten. Ook glijmiddel helpt. 
• Doe oefeningen voor de bekkenbodem. Bekkenbodemoefeningen helpen om je bekkenbodem- en vaginale spieren te versterken. Zo verminder je de kans op urineverlies en daarmee op infecties. 
• Gebruik vaseline en/of een koud kompres. De koude vermindert het brandende gevoel en vaseline kan de kwetsbare huid rondom je vagina beschermen. 
• Gebruik een vaginale gel zonder hormonen. Een vaginale gel brengt vocht in de huid en verlicht een branderig gevoel en jeuk/pijn. Je smeert de gel twee keer per dag op de ingang van je vagina en de binnenkant van je schaamlippen. De gel verlicht direct en heeft geen bijwerkingen.  
• Overweeg lokale oestrogeenzalf- of ovules. Een vaginale hormooncrème (estriol) of een pil met hormoon die je in je vagina doet (estriol of estradiol) helpt om vaginale klachten lokaal te bestrijden. Hierdoor wordt de rest van je lichaam van hormonen ontzien. Een vaginale crème of pil brengt geen risico’s met zich mee en kun je veilig enkele jaren gebruiken. De eerste dagen kan het juist een branderig gevoel geven, maar na een paar weken merk je de effecten en na twee maanden is de werking optimaal. Je gebruikt zowel de crème als de pil de eerste twee weken dagelijks voor het slapen. Daarna gebruik je het twee keer per week.