Vaginale schimmelinfecties en de overgang

De vagina is een een buisvormig deel van het vrouwelijk geslachtsorgaan dat loopt van de vulva (de buitenzijde van de vagina) tot aan de baarmoederhals. Bij een vaginale schimmelinfectie is de gezonde balans van bacteriën en schimmels in de vagina verstoord.  

Eén van de oorzaken daarvan is de overgang. Geslachtshormonen stimuleren de groei van de goede bacteriën in je vagina, zoals lactobacillen, die je onder andere beschermen tegen een infectie. Ze zorgen voor een normale zuurtegraad in de vagina (wat ook kan helpen om vaginale droogheid te voorkomen). Die zuurtegraad zorgt voor genoeg goede bacteriën. 

Maar als de hoeveelheid oestrogeen en progesteron schommelt en afneemt, krijgen andere (slechtere) bacteriën en gisten de kans om zich uit te breiden. Ook zorgen lagere oestrogeenspiegels voor een lagere zuurtegraad, wat het lastiger maakt voor goede bacteriën om te overleven. Dat bevordert de groei van schimmels en gisten in de vagina, waaronder een overgroei van candida (de schimmel die verantwoordelijk is voor de meeste infecties). Het resultaat? Het gezonde evenwicht van bacteriën raakt verstoort en de kans op een infectie neemt toe.   

Veel vrouwen ervaren verschillende symptomen in de overgang, zoals opvliegers, slaapproblemen en stemmingswisselingen.

Daarnaast kunnen andere factoren en/of overgangsklachten een rol spelen bij het ontstaan van een schimmelinfectie. Zo is aangetoond dat hormoontherapie (vaginaal oestrogeen) het risico op een schimmelinfectie verhoogd, net als bepaalde medicatie. Bespreek met je arts of de medicatie die je gebruikt een gezonde vaginale flora kan verstoren.  

Verder vergroten een verslechterd immuunsysteem, stress en vermoeidheid (je immuunsysteem werkt dan ook minder goed), roken, het gebruik van antibiotica (bijvoorbeeld bij een blaasontsteking; en een schimmelinfectie vergroot andersom weer de kans op een blaasontsteking) en diabetes type 2 (bloedsuikerpieken voeden de ‘slechte’ gisten in de vagina) de kans op schimmelinfecties.  

Typische kenmerken van een vaginale schimmelinfectie zijn: 

• Jeuk en/of een branderig gevoel 
• Witte, soms brokkelige afscheiding  
• Rode, opgezwollen vagina 
• Pijn tijdens het plassen of vrijen 

De kenmerken kunnen lijken op de tekenen van vaginale droogheid. Raadpleeg je huisarts om de oorzaak van je klachten te achterhalen en zo de juiste oplossing te vinden. 

75 procent van de vrouwen krijgt op een moment in haar leven te maken met een vaginale schimmelinfectie. Vervelend, maar heel normaal dus. Als je in de perimenopauze zit, vergroot de kans op een infectie. Dat komt door de dalende oestrogeenspiegels alsmede oestrogeendominantie in de eerste fase van de overgang. 

Infecties kunnen een uitdaging zijn tijdens de overgang, met name als ze steeds terugkeren. Weet dat na de menopauze (een jaar na je laatste menstruatie) vaginale schimmelinfecties over het algemeen minder voorkomen. Toch kunnen ze in sommige gevallen nog optreden, bijvoorbeeld als je hormoontherapie gebruikt. 

Door je vaginale microbioom te ondersteunen en het evenwicht van de bacteriën en schimmels te herstellen, kun je een (volgende) schimmelinfectie voorkomen. Wat helpt: 

• Zorg goed voor je darmen. Een gezonde vaginale flora hangt sterk samen met een gezonde darmflora. Onderzoek toont aan dat de groei van candida in de vagina sterk samenhangt met de groei van candida in de darmen. Ondersteun je darmflora met voldoende vezels (groente, fruit, volkoren producten, bonen, noten en zaden). Eet veel verschillende soorten groente en fruit voor een diversiteit aan vitaminen en mineralen en drink voldoende water. Water helpt je lichaam om voedingsstoffen op te nemen en lijkt te ondersteunen bij een grotere diversiteit aan bacteriën in de darmen. 
• Neem (extra) probiotica. Er is veel onderzoek gedaan naar de werking van probiotica. Ondanks dat er nog altijd veel te leren valt, lijkt probiotica bij te dragen aan een goede darmgezondheid en stimuleert het de groei van goede bacteriën. Je vindt probiotica o.a. in yoghurt, kefir, zuurkool, kimchi en kombucha (gefermenteerde producten). Je kunt ook een supplement overwegen. 
• Draag katoenen ondergoed. Ademend ondergoed helpt om vocht en warmte in de vaginale omgeving te verminderen en gaat zo de groei van schimmels en bacteriën tegen. 
• Vermijd irriterende stoffen. Geparfumeerde producten en (agressieve) zepen irriteren de vagina en kunnen de vaginale flora verstoren. Vermijd reinigingsproducten en was je vagina met een zacht washandje en lauwwarm water. Meer heb je niet nodig, de binnenkant van de vagina reinigt zichzelf.