Vaginale schimmelinfecties en de overgang
Oestrogeen speelt een cruciale rol bij een gezonde balans van bacteriën en schimmels in de vagina. Als de oestrogeenspiegels tijdens de overgang schommelen en dalen, neemt de kans op een vaginale schimmelinfectie toe. Hoe kun je een schimmelinfectie voorkomen en behandelen?
Ik had vroeger weleens een schimmelinfectie, maar die ging met de juiste medicatie gauw weer over. Nu is het zo pijnlijk, ik slaap er zelfs slecht van! - Melissa (51 jaar)
75 procent van de vrouwen krijgt op een moment in haar leven te maken met een vaginale schimmelinfectie. Vervelend, maar heel normaal dus. Als je in de perimenopauze zit, vergroot de kans op een infectie. Dat komt door de dalende oestrogeenspiegels alsmede oestrogeendominantie in de eerste fase van de overgang.
Infecties kunnen een uitdaging zijn tijdens de overgang, met name als ze steeds terugkeren. Weet dat na de menopauze (een jaar na je laatste menstruatie) vaginale schimmelinfecties over het algemeen minder voorkomen. Toch kunnen ze in sommige gevallen nog optreden, bijvoorbeeld als je hormoontherapie gebruikt.
Wat gebeurt er in je lichaam?
De vagina is een een buisvormig deel van het vrouwelijk geslachtsorgaan dat loopt van de vulva (de buitenzijde van de vagina) tot aan de baarmoederhals. Bij een vaginale schimmelinfectie is de gezonde balans van bacteriën en schimmels in de vagina verstoord.
Eén van de oorzaken daarvan is de overgang. Geslachtshormonen stimuleren de groei van de goede bacteriën in je vagina, zoals lactobacillen, die je onder andere beschermen tegen een infectie. Ze zorgen voor een normale zuurtegraad in de vagina (wat ook kan helpen om vaginale droogheid te voorkomen). Die zuurtegraad zorgt voor genoeg goede bacteriën.
Maar als de hoeveelheid oestrogeen en progesteron schommelt en afneemt, krijgen andere (slechtere) bacteriën en gisten de kans om zich uit te breiden. Ook zorgen lagere oestrogeenspiegels voor een lagere zuurtegraad, wat het lastiger maakt voor goede bacteriën om te overleven. Dat bevordert de groei van schimmels en gisten in de vagina, waaronder een overgroei van candida (de schimmel die verantwoordelijk is voor de meeste infecties). Het resultaat? Het gezonde evenwicht van bacteriën raakt verstoort en de kans op een infectie neemt toe.
Andere oorzaken
Daarnaast kunnen andere factoren en/of overgangsklachten een rol spelen bij het ontstaan van een schimmelinfectie. Zo is aangetoond dat hormoontherapie (vaginaal oestrogeen) het risico op een schimmelinfectie verhoogd, net als bepaalde medicatie. Bespreek met je arts of de medicatie die je gebruikt een gezonde vaginale flora kan verstoren.
Verder vergroten een verslechterd immuunsysteem, stress en vermoeidheid (je immuunsysteem werkt dan ook minder goed), roken, het gebruik van antibiotica (bijvoorbeeld bij een blaasontsteking; en een schimmelinfectie vergroot andersom weer de kans op een blaasontsteking) en diabetes type 2 (bloedsuikerpieken voeden de ‘slechte’ gisten in de vagina) de kans op schimmelinfecties.
Hoe herken je een vaginale schimmelinfectie?
Typische kenmerken van een vaginale schimmelinfectie zijn:
- Jeuk en/of een branderig gevoel
- Witte, soms brokkelige afscheiding
- Rode, opgezwollen vagina
- Pijn tijdens het plassen of vrijen
De kenmerken van een schimmelinfectie kunnen lijken op de tekenen van vaginale droogheid. Raadpleeg je huisarts om de oorzaak van je klachten te achterhalen en zo de juiste oplossing te vinden.
Wat kun je zelf doen?
Door je vaginale microbioom te ondersteunen en het evenwicht van de bacteriën en schimmels te herstellen, kun je een (volgende) schimmelinfectie voorkomen. Wat helpt:
- Zorg goed voor je darmen. Een gezonde vaginale flora hangt sterk samen met een gezonde darmflora. Onderzoek toont aan dat de groei van candida in de vagina sterk samenhangt met de groei van candida in de darmen. Ondersteun je darmflora met voldoende vezels (groente, fruit, volkoren producten, bonen, noten en zaden). Eet veel verschillende soorten groente en fruit voor een diversiteit aan vitaminen en mineralen en drink voldoende water. Water helpt je lichaam om voedingsstoffen op te nemen en lijkt te ondersteunen bij een grotere diversiteit aan bacteriën in de darmen.
- Neem (extra) probiotica. Er is veel onderzoek gedaan naar de werking van probiotica. Ondanks dat er nog altijd veel te leren valt, lijkt probiotica bij te dragen aan een goede darmgezondheid en stimuleert het de groei van goede bacteriën. Je vindt probiotica o.a. in yoghurt, kefir, zuurkool, kimchi en kombucha (gefermenteerde producten). Je kunt ook een supplement overwegen.
- Draag katoenen ondergoed. Ademend ondergoed helpt om vocht en warmte in de vaginale omgeving te verminderen en gaat zo de groei van schimmels en bacteriën tegen.
- Vermijd irriterende stoffen. Geparfumeerde producten en (agressieve) zepen irriteren de vagina en kunnen de vaginale flora verstoren. Vermijd reinigingsproducten en was je vagina met een zacht washandje en lauwwarm water. Meer heb je niet nodig, de binnenkant van de vagina reinigt zichzelf.
Als er meer nodig is tijdens de overgang
Je lichaam is in de jaren van de overgang hard voor je aan het werk. Supplementen kunnen je gezondheid in deze fase van je leven ondersteunen. Zo zijn vezels, probiotica en een diversiteit aan vitaminen en mineralen belangrijk voor een gezonde vaginale flora.
Welke behandelingen kunnen helpen?
Als je last hebt van een schimmelinfectie heb je soms meer support nodig. Vaginale anti-schimmeltabletten kunnen helpen. Bij terugkerende infecties en meer overgangsklachten kan hormoontherapie een optie zijn.
Kan hormoontherapie helpen?
Als je vaker last hebt van schimmelinfecties, is alleen een schimmelwerende crème of tablet niet genoeg. Hormoonsubstitutietherapie (HST) kan dan wellicht een optie zijn. HST is een medische behandeling waarbij het natuurlijk verlies van bepaalde hormonen tijdelijk wordt aangevuld. Het kan worden voorgeschreven bij hevige overgangsklachten, waaronder slecht slapen en een droge vagina. Heb je naast terugkerende schimmelinfecties ook andere symptomen van de overgang? Hormoontherapie kan dan een optie zijn.
Supplementen
Een gezonde vaginale flora bestaat uit een goede balans tussen gezonde en zogenaamde pathogene bacteriën. Gezonde voeding stimuleert die balans en supplementen kunnen daarbij ondersteunen. Zo helpen zilverkaars en astralagus in Solgar® Herbal Female Complex (dat speciaal is ontwikkeld voor vrouwen met hormonale klachten) bij het verminderen van overgangsklachten en een gezond immuunsysteem*.
*Gezondheidsclaim(s) in afwachting van goedkeuring door de Europese Commissie.
Bronnen
- Winsborough H, Baby DP. WebMD. (2023). How Menopause Can Lead to Recurring Vaginal Yeast Infections. https://www.webmd.com/menopause/menopause-vaginal-yeast-infections
- Mayo Clinic. (2022). Vagina: What's typical, what's not. https://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/womens-health/in-depth/vagina/art-20046562
- Mayo Clinic. (2023). Yeast infection (vaginal). https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/yeast-infection/symptoms-causes/syc-20378999
- Pirotta MV, Garland SM. (2006). Genital Candida Species Detected in Samples from Women in Melbourne, Australia, before and after Treatment with Antibiotics. https://journals.asm.org/doi/10.1128/jcm.00218-06.
- Farr A, Effendy I, Frey Tirri B, Hof H, Mayser P, Petricevic L, Ruhnke M, Schaller M, Schaefer APA, Sustr V, Willinger B, Mendling W. (2021). Guideline: Vulvovaginal candidosis. PMID: 33529414.
- Lin XL, Li Z, Zuo XL. (2011). Study on the relationship between vaginal and intestinal candida in patients with vulvovaginal candidiasis. PMID: 22041440.
- National Center for Comlementary and Integrative Health. (2019). Probiotics: What You Need To Know. https://www.nccih.nih.gov/health/probiotics-usefulness-and-safety
Een relaxte overgang begint hier
Krijg de tools die je nodig hebt om relaxter door de overgang te gaan en je lichaam beter te begrijpen. Met tips en inzichten van experts en herkenbare verhalen van andere vrouwen. Press play, not pause.
Tips en advies
Sabine (62): "Na al die jaren met PMS-klachten was ik ineens pijnvrij"
Met het begin van de overgang verergerden Sabine haar PMS-klachten. “Hoe dichterbij mijn menstruatie kwam, hoe somberder ik werd.”
Last van opvliegers tijdens de overgang? Dit kun je zelf doen
Acht op de tien vrouwen in de overgang ervaart opvliegers. Wat is ons advies?
Hou van je hart: verlaag het risico op hart- en vaatziekten tijdens de overgang
Een onderschatte uitdaging tijdens de overgang.
FAQ
De schimmelinfectie keert steeds terug, wat kan ik doen?
Probeer je leefstijl aan te passen om het evenwicht tussens schimmels en bacteriën in je vaginamicrobioom te herstellen en terugkerende infecties te voorkomen. Ga aan de slag met de wetenschappelijk bewezen adviezen op deze pagina onder 'Wat kun je zelf doen?’. Focus je op gezonde voeding, probiotica en het ondersteunen van je immuunsysteem. Was enkel de buitenkant van je vagina met lauwwarm water (gebruik geen zeep of andere vaginale producten).
