Darmproblemen en de overgang
Je hormonen en je darmen zijn nauw met elkaar verbonden. Het kan dus voorkomen dat je spijsvertering of darmen tijdens de overgang niet werken zoals je gewend bent, met constipatie, diarree of zelfs een darmontsteking tot gevolg. Veel vrouwen hebben in deze levensfase last van hun darmen. Wat gebeurt er dan precies in je lichaam? En wat kun je ertegen doen?
Sinds de overgang heb ik regelmatig last van diarree. Ik heb al allerlei voedingsmiddelen vermeden, maar dat lijkt niet de oorzaak te zijn. Hoe komt dit? - Tea (49)
Darmklachten en spijsverteringsproblemen zijn een veelgehoorde overgangsklacht. Sommige vrouwen merken dit niet alleen door een verandering in de ontlasting (verstopping of diarree), maar ook door buikpijn, een opgeblazen gevoel of maagkrampen.
De meeste vrouwen merken in de twee jaar voor en na de laatste menstruatie (de menopauze) een toename in darm- en spijsverteringsklachten. In deze fase zijn de hormoonschommelingen het meest hevig. Als het lichaam zich verder in de postmenopauze aanpast aan de nieuwe, lagere hormoonspiegels, zie je vaak dat de klachten verminderen.
Wat gebeurt er in je lichaam?
De darm is een complex orgaan dat onder andere wordt beïnvloed door je hormonen. Zo merken veel vrouwen in de perimenopauze, als de progesteronspiegel sneller daalt dan de oestrogeenspiegel en er een oestrogeendominantie ontstaat, dat het lichaam vocht vasthoudt en de ontlasting harder wordt. Je raadt het al: dat leidt tot constipatie, wat vaak gepaard gaat met een vol gevoel en winderigheid.
Als de geslachtsspiegels later in de overgang verder afnemen, kan dit ook effect hebben op je darmspieren. De afname van de geslachtshormonen kan de stofwisseling vertragen of versnellen, wat kan leiden tot zowel constipatie als diarree.
Andere oorzaken
Darm- en spijsverteringsklachten zijn niet altijd te wijten aan hormoonschommelingen. Misschien heb je een intolerantie of allergie ontwikkeld, zoals een lactose- of glutenintolerantie. Ook kan een verhoogd cortisolniveau (ofwel: je staat constant aan en hebt veel stress) de vertering van je eten vertragen of versnellen, wat kan leiden tot een trage darm, diarree of ontstekingen in de darm.
Bovendien kan het gebruik van medicijnen of andere onderliggende aandoeningen een rol spelen bij darmklachten. Tenslotte kunnen andere symptomen van de overgang invloed hebben op je algehele welzijn en indirect gelinkt zijn aan je klachten, denk aan pijnlijke gewrichten, verlies van spiermassa en een slechte nachtrust.
Het darmmicrobioom in de overgang
De darmflora is cruciaal voor je spijsvertering en verdient speciale aandacht. De darm is bevolkt met miljarden verschillende bacteriën: het darmmicrobioom. Hoe meer en hoe diverser de bacteriestammen zijn, hoe beter. Deze bacteriën breken voedsel af en halen hier de voedingsstoffen uit die je lichaam nodig heeft.
Zowel hormonale veranderingen in de overgang als stress en een ongezond eetpatroon kunnen het darmmicrobioom veranderen. Vaak neemt dan het aantal goede bacteriestammen af en het aantal slechte toe. Het gevolg? Je krijgt last van je darmen, je metabolisme verslechtert en de kans op darmontstekingen vergroot.
Wat kun je zelf doen?
Het vinden van een oplossing voor je darmklachten begint bij het achterhalen wat de achterliggende oorzaak is. Is het de overgang of spelen andere factoren een rol (of is het een combinatie van meerdere factoren?). Dit kun je vervolgens zelf doen:
- Verrijk je darmmicrobioom met goede bacteriën. Eet voedingsmiddelen met probiotische bacteriën, zoals yoghurt, karnemelk, kefir en zuurkool. Je kunt ook een voedingssupplement overwegen.
- Eet meer vezelrijke voeding. Vezels bevorderen de spijsvertering en ondersteunen de darmgezondheid. Vezelrijke voedingsmiddelen zijn o.a. volkorenproducten, peulvruchten, fruit en groenten.
- Beperk je suikerinname. Suikerrijke voedingsmiddelen (zoals snoep, koek en frisdrank) kunnen de spijsvertering belasten en de darmflora negatief beïnvloeden.
- Drink voldoende, met name als je last hebt van obstipatie. Probeer dagelijks 1,5 tot 2 liter te drinken. Bij voorkeur gefilterd kraanwater of kruidenthee. Een glas lauw water in de ochtend op een lege maag kan de darmen stimuleren en je stofwisseling op gang brengen.
- Breng je lichaam (en je darmen) in beweging. Regelmatige, lichte beweging (denk aan fietsen, yoga of wandelen) zorgt voor een goede darmwerking. Zo is het aangetoond dat een wandeling na de maaltijd de bloedsuikerspiegel stabiliseert en je je stemming verbetert.
- Drink minder koffie en alcohol. Beide dranken irriteren de maag en darmen en stimuleren de urineproductie. Dit kan leiden tot uitdroging en dus tot constipatie.
- Overweeg voedingssupplementen die je darmflora ondersteunen. Denk aan pre- of probiotica of psylliumvezels. Psylliumvezels kunnen helpen om de stoelgang consistenter, frequenter en gemakkelijker te laten verlopen (psylliumvezels vallen ook onder prebiotica).
Supplementen bij overgangsklachten
Wie gezond leeft, heeft minder kans op klachten tijdens de overgang. Supplementen kunnen ondersteuning bieden bij die gezonde leefstijl.
Welke behandelingen kunnen helpen?
Zoek indien nodig extra ondersteuning. Supplementen zijn een goede optie. Heb je last van meerdere overgangsklachten en helpen de aanpassingen in je leefstijl niet voldoende? Dan kan een behandeling met hormonen helpen.
Supplementen
Je kunt je darmflora ondersteunen met voedingssupplementen. Zo zijn er supplementen die speciaal zijn ontwikkeld om overgangsklachten te verlichten, zoals MenoPrime of Herbal Female Complex van Solgar®*.
*Gezondheidsclaim(s) in afwachting van goedkeuring door de Europese Commissie.
Kan hormoontherapie helpen?
Hormoontherapie (HST) is een medische behandeling waarbij het natuurlijke verlies van bepaalde hormonen tijdens de overgang tijdelijk wordt aangevuld. Zo kunnen hevige klachten, zoals opvliegers, afnemen. Heb je naast darmproblemen ook andere symptomen van de overgang? Hormoontherapie kan dan een optie zijn. Voor veel vrouwen is het een opluchting.
Bronnen
- Colberg SR, Zarrabi L, Bennington L, Nakave A, Thomas Somma C, Swain DP, Sechrist SR. (2009). Postprandial walking is better for lowering the glycemic effect of dinner than pre-dinner exercise in type 2 diabetic individuals. PMID: 19560716.
- Peters, B. A., Santoro, N., Kaplan, R. C., & Qi, Q. (2022). Spotlight on the Gut Microbiome in Menopause: Current Insights. International journal of women's health, 14, 1059–1072.
- Peters, B. A., Lin, J., Qi, Q., Usyk, M., Isasi, C. R., Mossavar-Rahmani, Y., Derby, C. A., Santoro, N., Perreira, K. M., Daviglus, M. L., Kominiarek, M. A., Cai, J., Knight, R., Burk, R. D., & Kaplan, R. C. (2022). Menopause Is Associated with an Altered Gut Microbiome and Estrobolome, with Implications for Adverse Cardiometabolic Risk in the Hispanic Community Health Study/Study of Latinos. mSystems, 7(3), e0027322. https://journals.asm.org/doi/10.1128/msystems.00273-22
- Stachenfeld N. S. (2014). Hormonal changes during menopause and the impact on fluid regulation. Reproductive sciences (Thousand Oaks, Calif.), 21(5), 555–561. https://link.springer.com/article/10.1177/1933719113518992
- Zhang, S., Wang, R., Li, D., Zhao, L., & Zhu, L. (2021). Role of gut microbiota in functional constipation. Gastroenterology report, 9(5), 392–401. https://academic.oup.com/gastro/article/9/5/392/6342866
- Jalanka J, Major G, Murray K, Singh G, Nowak A, Kurtz C, Silos-Santiago I, Johnston JM, de Vos WM, Spiller R. (2019). The Effect of Psyllium Husk on Intestinal Microbiota in Constipated Patients and Healthy Controls. PMID: 30669509.
Een relaxte overgang begint hier
Krijg de tools die je nodig hebt om relaxter door de overgang te gaan en je lichaam beter te begrijpen. Met tips en inzichten van experts en herkenbare verhalen van andere vrouwen. Press play, not pause.
Tips en advies
Hoe beïnvloedt voeding je gezondheid en hormoonhuishouding in de overgang (en waar wil je op letten)?
Voeding heeft invloed op je hormoonhuishouding. Dat maakt een evenwichtig dieet tijdens de overgang extra belangrijk. Hoe zit dat? En wat kun je doen?
Antoinette (52): “Supplementen, ademoefeningen en doorzettingsvermogen waren mijn redding."
Antoinette hoopt dat andere vrouwen steun en inspiratie vinden in haar verhaal over de overgang. "Als ik het kan, kan elke vrouw het.”
Een menopauzespecialist vertelt: zo ervaar ik de overgang zelf
Menopauzespecialist Suzanne Rouhard deelt haar ervaring en geeft tips.
FAQ
Wanneer moet ik naar de arts bij darmproblemen?
Neem contact op met je arts als je last hebt van ernstige darmklachten, zoals bloed in de ontlasting, aanhoudende misselijkheid of hevige buikpijn. Deze klachten kunnen wijzen op ernstigere aandoeningen.
Hoe kan ik een intolerantie vaststellen?
Als je regelmatig klachten hebt na het eten van bepaalde voedingsmiddelen, is het verstandig om een arts te raadplegen om mogelijke intoleranties te onderzoeken.
