Darmproblemen en de overgang

De darm is een complex orgaan dat onder andere wordt beïnvloed door je hormonen. Zo merken veel vrouwen in de perimenopauze, als de progesteronspiegel sneller daalt dan de oestrogeenspiegel en er een oestrogeendominantie ontstaat, dat het lichaam vocht vasthoudt en de ontlasting harder wordt. Je raadt het al: dat leidt tot constipatie, wat vaak gepaard gaat met een vol gevoel en winderigheid. 

Veel vrouwen ervaren verschillende symptomen in de overgang, zoals opvliegers, slaapproblemen en stemmingswisselingen.

Als de geslachtsspiegels later in de overgang verder afnemen, kan dit ook effect hebben op je darmspieren. De afname van de geslachtshormonen kan de stofwisseling vertragen of versnellen, wat kan leiden tot constipatie of juist diarree.  

De darmflora is cruciaal voor je spijsvertering en verdient speciale aandacht. De darm is bevolkt met miljarden verschillende bacteriën: het darmmicrobioom. Hoe meer en hoe diverser de bacteriestammen zijn, hoe beter. Deze bacteriën breken voedsel af en halen hier de voedingsstoffen uit die je lichaam nodig heeft. 

Zowel hormonale veranderingen in de overgang als stress en een ongezond eetpatroon kunnen het darmmicrobioom veranderen. Vaak neemt dan het aantal goede bacteriestammen af en het aantal slechte toe. Het gevolg? Je krijgt last van je darmen, je metabolisme verslechtert en de kans op darmontstekingen vergroot. 

Toch zijn darm- en spijsverteringsklachten niet altijd te wijten aan de hormonen. Misschien heb je een intolerantie of allergie ontwikkeld, zoals een lactose- of glutenintolerantie. Ook kan een verhoogd cortisolniveau (ofwel: je staat constant aan en hebt veel stress) de vertering van je eten vertragen of versnellen, wat kan leiden tot een trage darm, diarree of ontstekingen in de darm. Tenslotte kunnen ook het gebruik van medicijnen of andere onderliggende aandoeningen een rol spelen bij darmklachten.

Darmklachten en spijsverteringsproblemen zijn een veelgehoorde overgangsklacht, maar dat maakt het niet minder vervelend in het dagelijks leven. Sommige vrouwen merken dit niet alleen door een verandering in de ontlasting (verstopping of diarree), maar ook door buikpijn, een opgeblazen gevoel of maagkrampen. 

De meeste vrouwen merken in de twee jaar voor en na de laatste menstruatie (de menopauze) een toename in darm- en spijsverteringsklachten. Hoe dat komt? In deze fase zijn de hormoonschommelingen het grootst. Als het lichaam zich verder in de postmenopauze heeft aangepast aan de nieuwe, lagere hormoonspiegels, zie je vaak dat de klachten verminderen.  

Let wel: ieder mens is uniek, dus voor jou kan het klachtenpatroon net anders verlopen of langer aanhouden. Maar weet ook dat je er in de meeste gevallen zelf iets aan kunt doen. 

Het vinden van een oplossing voor je darmklachten begint bij het achterhalen wat de achterliggende oorzaak is. Is het de overgang of spelen andere factoren een rol (of is het een combinatie van meerdere factoren?). Dit kun je vervolgens zelf doen: 

• Verrijk je darmmicrobioom met goede bacteriën. Eet voedingsmiddelen met probiotische bacteriën, zoals yoghurt, karnemelk, kefir, brooddrank en rauwe zuurkool. Je kunt ook een voedingssupplement overwegen. 
• Eet meer vezelrijke voeding. Vezels bevorderen de spijsvertering en ondersteunen de darmgezondheid. Vezelrijke voedingsmiddelen zijn o.a. volkorenproducten, peulvruchten, fruit en groenten. 
• Beperk je suikerinname. Suikerrijke voedingsmiddelen (zoals snoep, koek en frisdrank) kunnen de spijsvertering belasten en de darmflora negatief beïnvloeden. 
• Drink voldoende, met name als je last hebt van obstipatie. Probeer dagelijks 1,5 tot 2 liter te drinken. Bij voorkeur gefilterd kraanwater of kruidenthee. Een glas lauw water in de ochtend op een lege maag kan de darmen stimuleren en je stofwisseling op gang brengen. 
• Breng je lichaam (en je darmen) in beweging. Regelmatige, lichte beweging (denk aan fietsen, yoga of wandelen) zorgt voor een goede darmwerking. Zo is het aangetoond dat een wandeling na de maaltijd de bloedsuikerspiegel stabiliseert en je je stemming verbetert. 
• Drink minder koffie en alcohol. Beide dranken irriteren de maag en darmen en stimuleren de urineproductie. Dit kan leiden tot uitdroging en dus tot constipatie. 
• Overweeg voedingssupplementen die je darmflora ondersteunen. Denk aan pre- of probiotica of psylliumvezels. Psylliumvezels kunnen helpen om de stoelgang consistenter, frequenter en gemakkelijker te laten verlopen (psylliumvezels vallen ook onder prebiotica). 
• Zoek indien nodig extra ondersteuning. Heb je last van meerdere overgangsklachten en helpen de aanpassingen in je leefstijl niet voldoende? Dan kan behandeling met (bio-identieke) hormonen helpen.