Stijve spieren en de overgang

Oestrogeen stimuleert de aanmaak van collageen, het meest voorkomende eiwit in je lichaam. Zo’n tien procent van je spierweefsel bestaat uit collageen. Het helpt je spieren sterk en elastisch te houden en draagt bij aan spiergroei na fysieke inspanning. Overigens is collageen niet alleen een belangrijk bouwsteen voor je spieren, ook je kraakbeen, huid, banden en pezen blijven dankzij het eiwit soepel, sterk en gezond. 

Als de hoeveelheid oestrogeen in de overgang daalt, betekent dit dus dat er minder collageen wordt aangemaakt. En dat merk je fysiek: je voelt je stijf, hebt ‘s ochtends even nodig om op gang te komen en je beweegt niet meer zo soepel als eerst. 

Ook stress kan een rol spelen. Door schommelende hormonen ben je tijdens de overgang gevoeliger voor stress. Daarnaast kunnen andere factoren, zoals je werk, het gezinsleven, je sociale contacten en de zorg voor anderen spanning en onrust met zich meebrengen. Die stress kan zich fysiek uiten.

Veel vrouwen ervaren verschillende symptomen in de overgang, zoals opvliegers, slaapproblemen en stemmingswisselingen.

Je gewrichten lijden ook onder de dalende hoeveelheid oestrogeen en de verminderde aanmaak van collageen. Als kraakbeen dunner wordt en de slijmvliezen minder vochtig zijn, kunnen gewrichten over elkaar heen schuren en pijn of irritatie geven. Meer over pijnlijke gewrichten. 

Daarnaast kunnen de botten brozer, kwetsbaarder en daarmee vatbaarder voor breuken worden. Zo’n twintig procent van het botverlies vindt plaats in de jaren van de overgang, maar omdat botontkalking een zogenaamde ‘stille aandoening’ is, merk je daar in het begin nog niks van. Daar zit vaak het risico én de winst: je kunt botverlies nog jaren uitstellen.

Pijn en stijfheid aan de spieren en gewrichten komt vaak voor tijdens de menopauze. Tot wel 70 procent van de vrouwen in de perimenopauze geeft aan last te hebben van pijn en stijfheid, blijkt uit onderzoek. In de postmenopauze kunnen de klachten verergeren. 

Als je de overgang hebt gehad, verdwijnen de klachten dan weer? Omdat de oestrogeenspiegels na de menopauze laag blijven, zullen de klachten niet ineens verdwijnen. Maar dat betekent niet dat je met stijve of pijnlijke spieren moet blijven rondlopen. Door goed voor jezelf te zorgen en je spieren te trainen, kun je je spierkracht en –elasticiteit gewoon weer terugkrijgen.  

Het recept tegen spanning is ontspanning. Dat geldt ook voor die spieren. Geef dat dan ook aan jezelf, bijvoorbeeld in de vorm van genoeg slaap en kleine rustmomenten. Je lichaam heeft het nodig in deze fase van je leven. Ook progressive muscle relaxation technieken helpen om spierspanning los te laten en te kalmeren. Zoek ‘s op YouTube naar een oefening die jij fijn vindt. Denk daarnaast aan: 

• Blijf bewegen. Ook als dat niet altijd direct soepel gaat of een beetje stroef aanvoelt, het helpt om je spieren op de lange termijn soepel te houden. Kies voor sporten met een lage belasting (wandelen, yoga, zwemmen), maar zoek ook beweging op gedurende de dag. Ga met een vriendin wandelen in plaats van koffie drinken, maak een extra ommetje, pak de trap, doe de boodschappen te voet of op de fiets, parkeer de auto wat verder. Neem het mee in je dagelijkse gang van zaken. 
• Vermijd suikers en snelle koolhydraten. Hoewel je spieren de energie uit suiker nodig hebben, put teveel suiker je spierfunctie uit. Het doet de bloedsuikerspiegel stijgen, vermindert de aanmaak van collageen en belemmert de spiergroei. 
• Eet meer eiwitten en gezonde vetten. Dat herstelt de leptinestofwisseling in je lijf. Leptine beïnvloedt o.a. de spiermassa in je lichaam. In de overgang kun je immuun worden voor leptine, waardoor spier- en gewrichtspijn toenemen. 
• Stimuleer de aanmaak van collageen. Collageen draagt bij aan gezonde spieren en gewrichten. Vitamine C stimuleert de aanmaak van collageen. Samen zorgen ze voor krachtige en minder stijve spieren. Sommige vrouwen ervaren positieve effecten van een collageensupplement, al dan niet in combinatie met vitamine C. 
• Magnesium draagt bij aan een goede spierfunctie. Je vindt magnesium o.a. in pinda’s, spinazie en bananen. Bij een tekort kan een supplement ondersteunen.