Hoe ga je het gesprek aan met je (huis)arts over je klachten en hormoontherapie?

Het gesprek aangaan met de (huis)arts of gynaecoloog over jouw overgangsklachten en de mogelijke oplossing is niet altijd even gemakkelijk. Niet elke arts herkent jouw overgangsklachten altijd als zodanig, bijvoorbeeld omdat jouw klachten ook andere oorzaken kunnen hebben en de overgang niet on top of mind is van elke arts. Veel vrouwen vragen ons dan ook hoe ze dit het beste kunnen aanpakken.  

Het gesprek met de arts is een belangrijke stap richting het verlichten van ernstige overgangsklachten. De arts kan bij hevige klachten hormoontherapie voorschrijven of je doorverwijzen. Je wilt graag beslagen ten ijs komen. Het allerbelangrijkste? Benadruk hoe jij je voelt, verdiep je goed in de mogelijkheden en verzamel relevante informatie. 

Hormoontherapie in het kort

Je hebt wellicht al van alles geprobeerd, zoals supplementen en je voeding aanpassen, maar toch blijf je last hebben van klachten. Hormoonsubstitutietherapie (HST) kan dan een oplossing bieden. Hormoontherapie reguleert tijdelijk de hormoonniveaus in het lichaam, waardoor je klachten sterk kunnen afnemen of zelfs volledig kunnen verdwijnen.  

Vrouwen geven bijvoorbeeld aan dat ze, na maanden of jaren hun energie en levenslust kwijt te zijn, een stuk relaxter door de overgang gaan zodra ze HST gebruiken. Overweeg je hormoontherapie? Verdiep je goed in de mogelijkheden. Lees verder over hormoontherapie. 

Verdiep je in de behandeling

Als je nadenkt over hormoontherapie, wil je je inlezen over de mogelijke risico's en bijwerkingen van hormoontherapie (zoals een verhoogd risico op borst- en baarmoederkanker), de vormen van hormoontherapie (bio-identieke en synthetische hormonen) en de toedieningsvormen (via de huid, de mond of de vagina) en wellicht de ervaringen van andere vrouwen.  

Of hormoontherapie iets voor jou is, hangt af van de ernst van jouw klachten en de mogelijke risico’s die je loopt. Ook je leeftijd en persoonlijke situatie spelen een belangrijke rol. Dit kun je allemaal met de arts bespreken. 

Hormoontherapie is niet altijd het antwoord

Ook is het belangrijk om te weten dat er klachten zijn die wel tijdens de overgang kunnen ontstaan, maar niet zijn op te lossen met HST. Denk aan artrose of een blaasontsteking. Hiervoor is andere medicatie nodig. 

In gesprek met de arts

Als je denkt dat hormoontherapie je kan helpen, kan de arts dit voorschrijven. Voordat de arts dat doet, wil hij eerst meer over jouw situatie en klachten weten. De volgende tips helpen je in het gesprek met de arts: 

• Deel jouw eigen ervaringen  
  Leg uit welke klachten je ervaart, hoe vaak je er last van hebt en hoe het je leven beïnvloedt (bijvoorbeeld op werk, je nachtrust of je sociale leven). Verdiep je dan ook in de verschillende symptomen die je kunt ervaren, zodat je je lijf en klachtenpatroon goed begrijpt. Lees verder over overgangsklachten. 
• Benadruk jouw behoefte  
  Leg uit waarom je gelooft dat hormoontherapie een oplossing kan zijn. Je wilt een goed begrip hebben van wat de behandeling inhoudt en wat je kunt verwachten. Verdiep je daarom van tevoren goed in de verschillende toedieningsvormen, de voor- en nadelen, de contra-indicaties (redenen om het niet te gebruiken), etc. Lees hier meer over hormoontherapie.  
• Geef aan dat je een samenwerking zoekt  
  Toon je bereidheid om samen te werken met de arts. Wees niet bang om vragen te stellen en eventuele zorgen te bespreken. Ook kun je de arts vragen naar diens ervaring met en standpunt over hormoontherapie. Het kan nuttig zijn om te weten hoe vertrouwd je arts hiermee is. 
• Deel relevante onderzoeken en informatie indien nodig  
  Duik in de onderzoeken en betrouwbare informatie die er over hormoontherapie te vinden is. Benadruk dat je grondig onderzoek hebt gedaan om jezelf goed te informeren. Je kunt de onderstaande onderzoeken daarbij gebruiken. 

Overweeg je hormoontherapie?

Weet wat de behandeling inhoudt. Verdiep je in de werking van hormoontherapie en de bijwerkingen, risico’s en contra-indicaties. We helpen je verder.

Lees meer over hormoontherapie

Relevante onderzoeken die je kunnen helpen

Deze onderzoeken en bronnen kun je doornemen en gebruiken als onderbouwing tijdens het gesprek. 

• Dit onderzoek bestudeerde het kankerrisico bij vrouwen. Hierbij behoorde een risicoanalyse van combinaties van bio-identieke en synthetische hormonen in de menopauze op de lange termijn in een groep van ongeveer 70.000 vrouwen. Uit de studieresultaten blijkt onder andere dat een combinatie van bio-identiek oestradiol met een bio-identiek progesteron geen verhoogd risico geeft op borstkanker. Bekijk de E3N-cohortstudie. 
• Deze consensus is opgesteld door The International Menopause Society en heeft als doel om vrouwen en zorgverleners te ondersteunen bij het juiste gebruik van hormoontherapie tijdens de overgang. Bekijk de consensus. 
• In deze richtlijn van de EMAS (European Menopause and Andropause society) wordt aangegeven hoe te starten met hormoontherapie en hoe lang het gebruikt kan worden. Bekijk de richtlijn. 
• De huisartsenrichtlijn is per 2022 veranderd als het gaat om het voorschrijven van hormoontherapie bij overgangsklachten. In het gesprek kun je vragen hoe de arts hier in de praktijk mee omgaat. Bekijk de huidige richtlijnen voor huisartsen.  

Wat als de arts geen hormoontherapie aanraadt?

De huisarts denkt bij klachten niet altijd aan de overgang, zeker als je nog gewoon menstrueert. Het gebeurt dan ook dikwijls dat de arts andere keuzes maakt als het gaat om medicatie. Zo kan hij antidepressiva voorschrijven bij stemmingswisselingen of droge ogen aan hooikoorts koppelen. 

Maar weet dat je ook overgangsklachten kunt ervaren als je menstruatie nog niet is veranderd of is gestopt. Veel vrouwen hebben tijdens de pre- of perimenopauze al klachten. Wees hier dus scherp op. Vraag je arts wat de reden is waarom niet voor hormoontherapie wordt gekozen. Het helpt als je goed bent voorbereid en bijvoorbeeld kunt onderbouwen dat je al klachten kunt hebben voordat je menstruatie überhaupt verandert. 

Hoe weet ik of het de overgang is?

Twijfel je of je klachten door hormoonschommelingen komen en hormoontherapie dus een mogelijke oplossing is? Een menopauzetest kan je inzicht geven. De test (die je thuis kunt doen op basis van een urinemonster) geeft inzicht in je FSH-waarde (Follikel Stimulerend Hormoon), een hormoon dat tijdens de eerste periode van de overgang in de urine aanwezig is. Hoe dichter je bij de menopauze komt, hoe vaker het FSH verhoogd is. Een positieve uitslag betekent dat dit hormoon is aangetoond in je urine. Bekijk (en bestel) de menopauzetest. 

Ook kun je de huisarts vragen om een bloedonderzoek uit te voeren. Hoe dichter je bij de menopauze komt, hoe groter de kans dat een bloedonderzoek aanwijst of je wel of niet in de overgang bent. 

Tips en advies