Toename allergische reacties en de overgang
Hoewel allergieën meestal in verband worden gebracht met seizoensgebonden factoren of een gevoelig immuunsysteem, blijkt dat de hormonale veranderingen van de overgang ook een trigger kunnen zijn (al dan niet een combinatie van factoren). De schommelingen in oestrogeen kunnen ervoor zorgen dat je lichaam anders reageert op stoffen, waardoor allergische reacties worden uitgelokt of verergeren. Denk daarbij aan jeuk, rode ogen, vermoeidheid of diarree, maar ook astma, hooikoorts, rosacea en eczeem.
Halverwege de 40 kon ik bepaalde dingen niet meer verdragen. Ik moest overgaan op parfumvrij wasmiddel en katoenen sokken en beddengoed. - Pia (61 jaar)
Zo zien we doorgaans dat vrouwen vanaf de puberteit vaker en heviger astma (en andere allergische klachten) hebben dan mannen. Daarnaast blijkt dat bij ruim eenderde van de vrouwen met astma hun klachten verergeren onder invloed van hevige hormoonschommelingen, zoals in de overgang.
Vooral in de perimenopauze, als de hormoonspiegels het meest fluctueren en er vaak een oestrogeendominantie ontstaat, kunnen de klachten opspelen. Als de hormoonspiegels in de postmenopauze stabiliseren, kunnen de klachten weer afnemen. Maar let wel: elke vrouw en elke overgang is anders. Het kan zijn dat je helemaal geen allergie ontwikkelt of jouw allergie pas later in de overgang komt opzetten. Vertrouw je het niet? Raapleeg je huisarts.
Wat gebeurt er in je lichaam?
Een allergie is een reactie van je immuunsysteem op een stof (of stoffen) die normaal gesproken niet schadelijk zijn, denk aan pollen, voedsel of huidschilfers van dieren. Je lichaam ziet deze stoffen als bedreigend en zetten een afweerreactie in gang waardoor je bijvoorbeeld moet niezen of last krijgt van eczeem, astma, hooikoorts, roodheid of spijsverteringsklachten (zoals buikpijn, diarree, misselijkheid of een opgeblazen gevoel).
Als tijdens de overgang de hormoonhuishouding verandert, kan dat invloed hebben op je immuunsysteem. Hoewel de rol van oestrogeen complex is en nog niet volledig wordt begrepen, wordt gedacht dat de afnemende oestrogeenspiegel kan leiden tot een verhoogde gevoeligheid voor allergenen. Oestrogeen speelt een belangrijke rol in het onderdrukken van ontstekingsreacties. Wanneer het hormoon afneemt, kan het zijn dat je lichaam sterker reageert op stoffen die eerder geen problemen veroorzaakten.
Ook xeno-oestrogenen (hormoonverstorde stoffen van buitenaf, zoals in schoonmaakmiddelen, spelen vermoedelijk een rol bij het uitlokken van ontstekingsreacties. Xeno-oestrogenen maken je vatbaarder voor allergische reacties en kunnen zo allerlei klachten uitlokken of verergeren, denk aan niezen, jeuk of tranende of dikke ogen.
Daarnaast kan de huid dunner en kwetsbaarder worden tijdens de overgangsjaren, waardoor irriterende stoffen makkelijker je huid kunnen binnendringen en je sneller last krijgt van irritaties, roodheid, uitslag of eczeemklachten. Cosmetica of schoonmaakmiddelen kunnen daardoor ineens allergische reacties oproepen, ook als je ze voorheen probleemloos gebruikte.
Histamine en oestrogeen
Bovendien lijkt er een verband te zijn tussen een hoge oestrogeenspiegel en histamine, een lichaamseigen eiwit dat betrokken is bij het immuunsysteem. Histamine beschermt je tegen o.a. infecties en allergenen. Maar een oestrogeendominantie (veel oestrogeen ten opzichte van profesteron) geeft in het lichaam signalen af om meer histamine vrij te geven.
Hoe meer oestrogeen, hoe meer histamine, hoe groter de kans op een overgevoeligheid voor histamine, hoe groter de kans op een allergische reactie. En ook andersom geldt dat een hoog histamine de eierstokken aanzet tot het produceren van meer oestrogeen. En vicieuze cirkel dus.
Andere oorzaken
Tenslotte weten we dat stress (waar je vanwege hormonale schommelingen tijdens de overgang sowieso vatbaarder voor bent) allergische reacties en andere overgangsklachten (zoals opvliegers en stemmingswisselingen) kan verergeren. Ook medicatie en eventueel onderliggende aandoeningen (zoals een insulineresistentie) kunnen een rol spelen bij het ontstaan van allergieën.
Wat kun je zelf doen?
Wat jouw allergische reactie uitlokt, is persoonlijk. Hoe je die reactie kunt verminderen, is dat ook. Vaak begint de zoektocht bij het opspeuren van bepaalde triggers:
- Ontdek en vermijd uitlokkende factoren. Het helpt om te onderzoeken welke triggers je klachten verergeren, denk aan voedingsmiddelen, cosmetica of schoonmaakmiddelen. Houd eventueel een dagboek bij om patronen te ontdekken. Ook een allergietest via de huisarts kan helpen. Probeer uitlokkende factoren helemaal, maar in ieder geval zoveel mogelijk, te vermijden.
- Vermijd histaminerijke producten. Histamine kan allergische reacties verergeren en uitlokken. Histamine zit bijvoorbeeld in rode wijn, (extra) pure chocolade, blauwe kaas en bewerkt vlees. Onderzoek samen met een zorgprofessional wat de oorzaak is van je klachten. Antihistamine-tabletten kunnen tijdelijk helpen bij het verminderen van allergische klachten door een histamine-intolerantie.
- Vitamine C breekt histamine af. Neem op dagen dat je veel klachten hebt drie maal daags een tablet met 1000 mg vitamine C.
- Verbeter je darmgezondheid. Een gezond darmmicrobioom wordt in verband gebracht met een sterk immuunsysteem en minder allergieën. Eet voldoende producten met vezels (volkoren producten, fruit en groente), probiotica (o.a. in yoghurt, zuurkool, tempeh en kimchi) en prebiotica (o.a. in banaan, ui, zoete aardappel, paddenstoelen en haver). Let wel: Mensen die overgevoelig zijn voor histamine of histamine niet goed afbreken, kunnen heftig reageren op gefermenteerde voeding. Dit bevat namelijk veel histamine.
- Verminder stress waar mogelijk. Stress kan je immuunsysteem verzwakken en je vatbaarder maken voor een allergie of een al bestaande allergie verergeren. Van yoga, mindfulness, wandelen in de natuur, ademhalingsoefeningen en lezen is bekend dat het stress vermindert. Ook helpt het om vaker pauze te nemen gedurende de dag en minder hooi op je vork te nemen.
- Hydrateer je huid. Een droge huid is gevoeliger voor irritaties. Gebruik een ongeparfumeerde, hydraterende crème om je huid gehydrateerd te houden. Ingrediënten als hyaluronzuur, glycerine, urea of sheabutter staan hierom bekend. Vermijd juist agressieve ingrediënten die je huid alleen maar verder uitdrogen, zoals argessieve vormen van alcohol, parabenen en parfum.
- Versterk je huidbarrière. Kies voor huidverzorging die speciaal is ontwikkeld om de huidbarrière te versterken, zoals crèmes met ceramiden of niacinamide. Merken als CeraVe, Cetaphil, Avène en La Roche-Posay zijn relatief betaalbare en goede opties. Op de website van de National Eczema Foundation vind je een handige tool met een overzicht van producten die een gevoelige huid met eczeemklachten tolereert.
- Heb je astma? Let op je vitamine D-waarde. Volgens experts hebben mensen met hevige astma-klachten mogelijk een tekort aan vitamine D. Dit heeft ermee te maken dat vitamine D een belangrijke rol speelt in het immuunsysteem. Ga dagelijks minstens 20 minuten naar buiten op klaarlichte dag met blote armen en/of benen of overweeg een vitamine D-supplement. In de maanden oktober tot en met april wordt aangeraden om sowieso vitamine D bij te slikken.
Supplementen bij overgangsklachten
De overgang is een natuurlijke periode in het leven van elke vrouw, maar dat wil niet zeggen dat je in deze fase ook klachten moet hebben. Als je dat wel hebt, kunnen supplementen helpen om die klachten te verlichten, ook bij allergische reacties.
Welke behandelingen kunnen helpen?
Als je last hebt van klachten van de overgang kunnen supplementen je gezondheid in deze fase ondersteunen, waardoor ongemakken kunnen verminderen. Heb je milde tot hevige klachten? Dan kan hormoontherapie mogelijk helpen je klachten te verlichten.
Supplementen
Supplementen kunnen helpen om ongemakken van de overgang te verminderen, waaronder allergische reacties. Is histamine betrokken bij jouw klachten? Dan kan Solgar Ester-C® Plus Vitamine C bijvoorbeeld helpen om histamine af te breken. Bij huidklachten kan Solgar® Hyaluronic Acid het vochtgehalte en de elasticiteit van de huid ondersteunen*. Bovendien is het natuurlijke supplement Solgar® MenoPrime speciaal ontwikkelt voor vrouwen in de overgang, op grond van wetenschappelijk onderzoek.
*Gezondheidsclaim(s) in afwachting van goedkeuring door de Europese Commissie.
Kan hormoontherapie helpen?
Hormoontherapie (HST) is een medische behandeling waarbij de geslachtshormonen in je lichaam gedurende enkele jaren worden aangevuld met als doel klachten van de overgang te verminderen. Veel vrouwen ervaren er goede (verlichtende!) resultaten van, soms al na enkele weken. Hormoontherapie wordt niet aangeraden als je alleen last hebt van allergische reacties, maar veel vrouwen ervaren meer klachten in deze levensfase. HST kan helpen bij het verlichten van o.a. opvliegers en een slechte nachtrust. Heb je naast allergieën ook andere klachten? Dan kan hormoontherapie een optie zijn.
Bronnen
- Bonds RS, Midoro-Horiuti T. (2013). Estrogen effects in allergy and asthma. PMID: 23090385.
- Husemoen LL, Glümer C, Lau C, Pisinger C, Mørch LS, Linneberg A. (2008). Association of obesity and insulin resistance with asthma and aeroallergen sensitization. PMID: 18394132.
- WebMD. (2023). Do I Need Antihistamines for Allergies? https://www.webmd.com/allergies/antihistamines-for-allergies
- Harvard Health Publishing. (2021). Is stress making your allergy symptoms worse? https://www.health.harvard.edu/diseases-and-conditions/is-stress-making-your-allergy-symptoms-worse
- Dave ND, Xiang L, Rehm KE, Marshall GD Jr. (2011). Stress and allergic diseases. PMID: 21094923.
- Bunyavanich S, Berin MC. (2019). Food allergy and the microbiome: Current understandings and future directions. PMID: 31812181.
- Mayo Clinic. (2023). Asthma diet: Does what you eat make a difference? https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/asthma/expert-answers/asthma-diet/faq-20058105
Een relaxte overgang begint hier
Krijg de tools die je nodig hebt om relaxter door de overgang te gaan en je lichaam beter te begrijpen. Met tips en inzichten van experts en herkenbare verhalen van andere vrouwen. Press play, not pause.
Tips en advies
Je hormonen tijdens de overgang: wat gebeurt er precies in je lijf?
Tijdens de overgang verandert er veel in je lijf. Het is een transitiefase van een vruchtbare periode in je leven naar een onvruchtbare periode. Voor de voortplanting had je lichaam genoeg oestrogeen en progesteron nodig, maar deze hoeveelheid neemt in de overgang af. Je hebt de geslachtshormonen nog steeds nodig voor andere processen in je lijf, maar in mindere mate. En daar heeft de natuur een mooie oplossing voor.
Welke (belangrijke) rol speelt testosteron tijdens de overgang?
Er wordt veel gesproken over oestrogeen en progesteron tijdens de overgang, maar wat gebeurt eigenlijk met testosteron – een ander belangrijk hormoon?
Hoe beïnvloedt de anticonceptiepil de overgang en je klachten? Een arts legt uit
Veel vrouwen slikken de anticonceptiepil om een zwangerschap te voorkomen. Ook tijdens de overgang. Wat is de invloed van de pil op de overgang en jouw klachten?
FAQ
Kan ik plotseling een voedselallergie ontwikkelen tijdens de overgang?
Ja, het is mogelijk dat je tijdens de overgang overgevoelig wordt voor bepaalde voedingsmiddelen die je voorheen zonder problemen kon eten. Dit komt door de veranderingen in je immuunsysteem. Als je vermoedt dat je een voedselallergie hebt, raadpleeg dan een arts om dit te laten testen.
Welke voeding kan ik beter vermijden bij een allergie?
Dat is persoonlijk en er is geen specifiek dieet dat je klachten gaat verlichten. Het is belangrijk om uit te zoeken of er eventueel voedingsmiddelen zijn die jouw klachten uitlokken. Over het algemeen kan het helpen om genoeg groente en fruit te eten en te zorgen voor voldoende vitamine D (uit zonlicht). Daarnaast zijn vezels en pre- en probiota ondersteunend aan een goede darmgezondheid en daarmee het verminderen van allergieën. Tenslotte kunnen sulfaten (in o.a. rode wijn en gedroogd fruit) en histaminerijke producten mogelijk je klachten verergeren. Probeer die te vermijden.
Kan hormoontherapie helpen bij allergische reacties?
Hormoontherapie vult de tekorten in je hormoonhuishouding tijdelijk aan. Dit kan bekende overgangsklachten (zoals opvliegers, een slechte nachtrust en stemmingswisselingen) doen verminderen. Het kan ook helpen bij het verminderen van allergische reacties, maar het kan bepaalde allergieklachten juist ook verergeren. Bij eczeemklachten kan kortdurend gebruik van een lokale hormoonzalf helpen. Raadpleeg een arts om te onderzoeken of hormoontherapie een optie is voor jou. Meer over hormoontherapie.
